اشتباهات رایج درباره عزت نفس کودک
عزت نفس به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های موفقیت افراد بشمار می‌رود. در حقیقت، عزت نفس باعث می‌شود تا افراد بتوانند راحت‌تر و مؤثرتر استعداد‌های خود را شناسایی و بروز دهند. این ویژگی به خصوص در دوران کودکی، بسیار حائز اهمیت است و سبب رشد و شکوفایی کودکان خواهد شد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ عزت نفس به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های موفقیت افراد بشمار می‌رود. در حقیقت، عزت نفس باعث می‌شود تا افراد بتوانند راحت‌تر و مؤثرتر استعداد‌های خود را شناسایی و بروز دهند. این ویژگی به خصوص در دوران کودکی، بسیار حائز اهمیت است و سبب رشد و شکوفایی کودکان خواهد شد.
از این رو، در ادامه مقاله به بررسی عزت نفس در کودکان خواهیم پرداخت و راهکار‌های افزایش آن را آموزش می‌دهیم.
اهمیت عزت نفس در کودکان
عزت نفس در کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است؛ زیرا، کودکانی که دارای عزت نفس بالایی هستند، در برابر تضاد‌ها و مسائل زندگی بسیار هوشمندانه عمل می‌کنند. همچنین، عزت نفس، این توانایی را برای کودک فراهم می‌کند تا در هنگام شکست بدون سرزنش خود، از آن بگذرد و تجربه کسب نماید.
علاوه بر این، عزت نفس باعث می‌شود تا کودکان تصمیمات درست‌تری داشته باشند و در ارتباطات مؤثرتری نیز برقرار نمایند. از سوی دیگر، وجود عزت نفس در کودک سبب می‌شود تا خود را ارزشمند بداند و برای خود لیاقت و احترام قائل شود. این مزیت موجب می‌شود تا کودک از روند زندگی خود نهایت لذت را ببرد و با کشف و شکوفایی استعداد‌های خود، موفقیت‌های زیادی را بدست آورد. شما می‌توانید از طریق پرستار کودک، این ویژگی را در کودک خود پرورش دهید. از این رو، برای آگاهی از هزینه نگهداری کودک در منزل، می‌توانید از معتبرترین مراکز اعزام پرستار کودک تحقیق کنید.
علل بروز عزت نفس پایین در کودکان
عزت نفس پایین در کودکان به علت‌های مختلفی رخ می‌دهد و باعث می‌شود تا کودک عواقبی را متحمل شود که ممکن است قابل جبران نباشد. به همین دلیل، لازم است تا با برخی از مهم‌ترین علل عزت نفس پایین در کودکان آشنا شوید:
1- نحوه برخورد والدین
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عزت نفس کودک، نحوه برخورد والدین با وی است. به عنوان مثال، ممکن است والدین کودک را به خاطر کسب موفقیت تشویق کنند؛ اما در هنگام شکست او را سرزنش نمایند. این رفتار باعث می‌شود تا کودک حس کند که تنها با انجام کار‌ها به صورت عالی و کامل نزد دیگران ارزشمند خواهد بود و از این طریق دچار کمبود عزت نفس شود.
2- نحوه تربیت و حل مسأله
یکی دیگر از مواردی که در عزت نفس در کودکان تأثیرگذار خواهد بود، نحوه تربیت والدین است. در حقیقت، والدینی که به کودکان خود اجازه خطا و اشتباه نمی‌دهند و تمامی مسائل را خودشان حل می‌کنند، باعث می‌شوند تا کودک نحوه حل مسائل را یاد نگیرد.
این امر سبب می‌شود تا در برخورد با یک تضاد، کودکان قادر به حل آن نباشند و عزت نفسشان افت کند. از سوی دیگر، والدینی که احساسات و نیازمندی‌های کودک را نادیده می‌گیرند، حس بی‌ارزشی را به کودک انتقال خواهند داد و از این طریق باعث کمبود عزت نفس در آنها می‌شوند.
3- تجربه‌های دردناک
یکی دیگر از موارد مؤثر بر اعتماد به نفس در کودکان، تجربه رویداد‌های دردناک نظیر طلاق والدین و یا رفتار‌های نامناسب جسمی و جنسی در کودکان است. در واقع، بروز این حوادث و تکرار آنها سبب می‌شود تا کودک خود را نحس و کم ارزش بشمارد و به دنبال آن عزت نفس او کاهش پیدا کند.
4- عملکرد تحصیلی ضعیف
با توجه به اینکه در جوامع امروزی هویت و عملکرد تحصیلی بسیار مهم شده‌است، برخی از کودکان، موفقیت و حس ارزشمندی خود را در گرو این عامل می‌دانند. به عنوان مثال، اگر کودکی در درسی ضعیف باشد و دیگران نیز او را به خاطر آن سرزنش کنند، حس عزت نفس و اعتماد به نفس در کودک افت شدیدی خواهد داشت.
5- مقایسه کردن خود
در عصر حاضر، افراد مختلفی با نقاب‌های گوناگون وارد فضای مجازی می‌شوند. این عامل سبب می‌شود تا کودکان با مشاهده چنین افرادی، شروع به مقایسه خود با آنها کنند و فارغ از شرایط و امکانات، خود را در برابر چنین افرادی کم ارزش ببینند. این روند باعث ایجاد عزت نفس پایین در کودکان خواهد شد.
6- معلولیت جسمی و روانی
ضعف جسمانی و روانی در کودکان نیز باعث می‌شود تا حس ارزشمندی و عزت نفس در آنها کاهش یابد. به عبارتی، هنگامی که کودک، تفاوتی میان خود و همسالان خود مشاهده کند و قادر به انجام برخی فعالیت‌ها نباشد، حس ارزشمندی و لیاقت را از دست می‌دهد. این امر سبب می‌شود تا عزت نفس کودک به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کند.
راه‌های افزایش عزت به نفس در کودکان
عزت نفس پایین در کودکان سر منشأیی برای بسیاری از مشکلات تلقی می‌شود. به همین دلیل، لازم است تا افراد تقویت عزت نفس را در کودکان خود جدی بگیرند و اقداماتی را جهت افزایش آن اجرا نمایند. برخی از راه‌های افزایش عزت نفس در کودکان به شرح زیر است:
1- اجازه تصمیم‌گیری
یکی از مؤثرترین روش‌ها برای افزایش عزت نفس در کودکان، ایجاد فضایی برای تصمیم‌گیری است. در حقیقت، کودکانی که والدین به آنها اجازه تصمیم‌گیری نمی‌دهند از کمبود عزت نفس برخوردار خواهند بود.
زیرا، در طی فرایند تصمیم‌گیری، عزت نفس کودک رشد پیدا می‌کند. به همین دلیل، توصیه می‌شود تا به کودکان اجازه تصمیم‌گیری دهید و حتی در صورت انجام کارهای پرخطر توسط کودک از دور مراقب آنها باشید.
2- توجه به کودک
یکی دیگر از روش‌های تقویت عزت نفس در کودکان، توجه فعالانه به آن‌هاست. در واقع، زمانی که کودک موفقیت‌هایی نظیر کسب نمره عالی، کشیدن نقاشی و... را بدست می‌آورد، انتظار تشویق و تحسین دارد.
این امر باعث می‌شود تا حس ارزشمندی در کودک تقویت شود و از این طریق، عزت نفس وی نیز تقویت خواهد شد. از این رو، توصیه می‌شود به کودک و موفقیت‌های او توجه فعالانه نمایید و بی‌توجه از آنها گذر نکنید.
3- تشویق
تشویق کردن بر شکل‌گیری و رشد عزت نفس در کودکان بسیار تأثیرگذار خواهد بود. به همین دلیل، شما می‌توانید هنگام انجام فعالیت‌های بزرگ و یا کوچک توسط کودک، او را تشویق و تحسین کنید.
برای تشویق کودک، لازم به خرید کادو‌های گران قیمت نیست. بلکه شما می‌توانید از طریق بیان چند جمله محبت‌آمیز این کار را انجام دهید و حس ارزشمندی را در کودک تقویت کنید.
البته لازم است برای تشویق کودک به این نکته دقت داشته باشید که تنها کودک را برای دستیابی به نتیجه خاص تشویق نکنید. بلکه تلاش او را برای دستیابی به نتیجه را تشویق کنید.
4- دوست داشتن بی‌قید و شرط
دوست داشتن کودکان در عین سادگی بر عزت نفس وی بسیار مؤثر است. به همین دلیل، لازم است تا برای افزایش عزت نفس در کودکان، او را دوست داشته باشید و حتی کودک را در آغوش بگیرید و از کلمات محبت‌آمیز برای ابراز عشق به او استفاده نمایید.
البته، این اقدامات نباید تنها برای دستیابی به هدف خاصی انجام شود. بلکه لازم است حس ارزشمندی بی‌قید و شرط را به کودک منتقل نمایید تا از این طریق عزت نفس در وی تقویت شود.
5- آموزش انعطاف‌پذیری
اگرچه، دستیابی به موفقیت و نتایج گوناگون برای افراد لذتبخش خواهد بود. اما، این عوامل نباید سبب شود تا کودک فقط به دنبال موفقیت باشد. بلکه باید به او آموزش دهید که در شرایط مختلف قابلیت انعطاف‌پذیری داشته باشد و در صورت شکست، آن را به عنوان تجربه‌ای از زندگی قرار دهد و درس‌هایی از آن بگیرد. این فرایند به تقویت اعتماد به نفس کودک، کمک زیادی می‌کند.
6- انتقال حس استقلال
برخورداری از حس استقلال از جمله عواملی است که موجب تقویت اعتماد به نفس در کودکان می‌شود. از این رو، لازم است تا کارهای مختلفی را به کودک بسپارید و از او بخواهید تا به انجام آنها به صورت مستقل بپردازد. حتی اگر کودک در روند انجام کار‌ها از شما کمک خواست، به شکل محدود به او کمک کنید و اجازه دهید تا بقیه کار را خود انجام دهد.
7- قدرت انتخاب
به کودک خود حق انتخاب دهید. این کار نیز باعث می‌شود تا عزت نفس به میزان قابل توجهی در او تقویت شود. برای این منظور، شما می‌توانید از کارهای کوچک شروع کنید. به عنوان مثال، برای انتخاب صبحانه از کودک خود سؤال بپرسید و یا برای انتخاب میوه از او نظر بخواهید.
8- حس مسئولیت‌پذیری
یکی از مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر عزت نفس در کودکان، افزایش مهارت مسئولیت‌پذیری در آن‌هاست. برای انجام این کار، بهتر است از کودک بخواهید در برخی کارهای ساده مانند قرار دادن لباس در جای مناسب، تمیز کردن میز پس از غذا و... به شما کمک کند. این کار‌ها علاوه بر تقویت اعتماد به نفس در کودک، موجب می‌شود قدرت حل مسأله نیز در او تقویت شود.
9- اختصاص زمان خاص برای کودک
زمان مشخصی را برای گذراندن وقت با کودک خود اختصاص دهید. برای این منظور، شما می‌توانید کارهای مختلف نظیر دوچرخه سواری، نقاشی، تماشای فیلم و... را انجام دهید. این کار‌ها باعث می‌شود تا حس ارزشمندی در کودک ایجاد شود و رابطه‌ای عالی با اطرافیان برقرار نماید.
10- توجه به علایق کودک
اگر کودک به انجام فعالیت خاصی مانند نقاشی، موسیقی، شنا و... علاقه نشان داد، برای تقویت حس ارزشمندی در او، آن را پیگیری نمایید. همچنین، در حد توان، برای آموزش و یادگیری این علایق، کودک را به کلاس‌های مربوطه ببرید. این اقدام نیز سبب می‌شود تا کودک احساس اعتماد به نفس بالاتری را تجربه کند.
اطمینان و پشتیبانی
یکی دیگر از راهکار‌های افزایش اعتماد به نفس در کودکان، انتقال حس اعتماد و اطمینان به وی است. به همین دلیل، به افراد توصیه می‌شود تا کودکان را پشتیبانی کنند و حس اعتماد را در او ایجاد نمایند.
به نقل از وبسایت kidshealth :
برای تقویت اعتمادبه‌نفس کودکان، والدین باید از طریق رفتار، لحن صدا، و تشویق‌های مثبت به آنها کمک کنند. آموزش مهارت‌های جدید، تقدیر از تلاش‌ها به جای نتایج، الگوبرداری مثبت، پرهیز از انتقادهای شدید، تمرکز بر نقاط قوت، توجه به موفقیت‌ها، تشویق به دوستی‌های سالم و فراهم کردن فرصت‌هایی برای کمک به دیگران، از راه‌های مؤثر برای ایجاد حس ارزشمندی در کودکان است. این رویکردها نه‌تنها باعث رشد اعتمادبه‌نفس می‌شوند، بلکه به کودکان شجاعت برای تجربه‌های جدید و انتخاب‌های بهتر می‌دهند.
علائم عدم عزت نفس در کودکان
با توجه به اینکه اعتماد به نفس در کودکان از اهمیت بالایی برخوردار است، افراد باید با علائم عدم وجود این ویژگی در کودکان آشنا شوند و در صورت نیاز، از روش‌هایی جهت تقویت اعتماد به نفس در آنها استفاده نمایند. برخی از رایج‌ترین علائم عدم اعتماد به نفس در کودک عبارتند از:
1- افسردگی و انزوا
کودکانی که از عزت نفس پایینی برخوردار هستند، تمایل به گوشه‌گیری و انزوا دارند. در حقیقت، این افراد به دلیل عدم خود باوری، سعی می‌کنند تا از دیگران و جامعه دور شوند.
2- اضطراب شدید
یکی دیگر از علائم عزت نفس پایین در کودکان، وجود اضطراب شدید در آن‌هاست. البته، بروز اضطراب در کودک به عوامل و شرایط مختلفی بستگی دارد که یکی از مهم‌ترین آنها عزت نفس پایین است.
3- مقایسه شدید خود با همسالان
کودکانی که دارای عزت نفس پایینی هستند، دائماً خود را با همسالان مقایسه می‌کنند و آنها را برتر از خود می‌دانند. این برتری می‌تواند در ظاهر و چهره و... باشد و یا در ویژگی‌های درونی مثل هوش، استعداد و... باشد.
4- حس شرم و خجالت
احساس شرم و خجالت، در کودکانی که عزت نفس پایینی دارند بسیار مشاهده می‌شود. این امر سبب می‌شود تا کودک به خاطر این حس، از انجام بسیاری از فعالیت‌ها اجتناب کند.
5- عدم توانایی در ابراز خواسته‌ها و نیاز‌ها
یکی دیگر از علائم واضح عزت نفس پایین در کودکان، عدم توانایی در ابراز درخواست‌ها و نیاز‌های خود است. در واقع، چنین کودکانی یا اصلاً خواسته‌های خود را مطرح نمی‌کنند و یا در هنگام بیان نیاز‌های خود، فشار زیادی را تحمل می‌کنند و دچار ترس و اضطراب می‌شوند.
6- ترس از شکست
در کودکان با عزت نفس پایین، ترس از شکست نیز بسیار مشاهده می‌شود. در چنین وضعیتی، کودک از هر نوع شکستی بسیار می‌ترسد و ممکن است با هر شکست غمگین و افسرده شود. حتی در برخی شرایط، کودک کار خود را بهتر همسالان خود انجام می‌دهد. اما، به دلیل خود کم بینی و عدم باور خود هنوز از شکست واهمه دارد.
7- پیش‌گویی منفی در مورد خود
کودکانی که حس بی‌ارزشی دارند، از پیش‌گویی‌های منفی در مورد خود استفاده می‌کنند. به عنوان مثال، آنها تصور می‌کنند که چون در درسی ضعیف هستند، نمی‌توانند نمره خوبی بگیرند و قبول شوند. این تفکر باعث می‌شود که برای کسب نمره قبولی تلاش نکنند. ابه دنبال آن، ممکن است کودک در انجام کارهای دیگر خود را ضعیف بداند و قادر به انجام آنها نباشد.
عزت نفس پایین در کودکان، ممکن است مشکلات زیادی را در آینده برای کودک ایجاد کند. به همین دلیل، لازم است تا در صورت مشاهده علائم و نشانه‌های کمبود عزت نفس در کودک، فوراً به ریشه‌یابی آن بپردازید.
سپس، با استفاده از روش‌های تقویت اعتماد به نفس، برای بهبود آن تلاش نمایید. این اقدامات موجب می‌شود علاوه بر رشد و شکوفایی استعداد‌های کودک، زمینه‌ای برای زندگی سالم و آرامش‌بخش نیز برای او فراهم شود.
ارسال دیدگاه