ژانر سینمایی چیست و معرفی انواع ژانر فیلم
آیا بهدنبال راهی برای غرق شدن در دنیای دیگری هستید؟ هر فیلمی که میبینید شما را به سفری میبرد که در آن قهرمانان میجنگند، عاشق میشوند، رازها کشف میشوند و شیاطین در سایهها کمین میکنند؛ اما چه چیزی باعث میشود ما به تماشای فیلمی بنشینیم و فیلم دیگری را پس بزنیم؟
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ آیا بهدنبال راهی برای غرق شدن در دنیای دیگری هستید؟ هر فیلمی که میبینید شما را به سفری میبرد که در آن قهرمانان میجنگند، عاشق میشوند، رازها کشف میشوند و شیاطین در سایهها کمین میکنند؛ اما چه چیزی باعث میشود ما به تماشای فیلمی بنشینیم و فیلم دیگری را پس بزنیم؟
پاسخ ساده است: ژانر. از درامهای عاطفی گرفته تا اکشنهای پرهیجان، از کمدیهای خندهدار تا وحشتهای نفسگیر، سینما با ژانرهای متنوعش همۀ سلیقهها را راضی میکند. در این مقاله به دنیای ژانرها سفر میکنیم، به شما میگوییم ژانر چیست و دربارۀ هر ژانر سینمایی اطلاعات بیشتری بهدست میآوریم.
تاریخچه پیدایش ژانر در سینما
ژانرها از همان سالهای نخستین تولد سینما بهعنوان هنر و صنعت بهوجود آمدند. زمانی که برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ اولین تصاویر متحرک را به نمایش گذاشتند، فیلمهای کوتاه آنها بیشتر ثبت وقایع روزمره بود و هنوز خبری از دستهبندیهای داستانی یا ژانری نبود. با رشد سریع سینما در اوایل قرن بیستم، فیلمسازان شروع به خلق روایتهای منسجمتری کردند که مخاطبان را به دنیاهای مختلفی میبرد. این روند نقطۀ آغاز شکلگیری ژانرها در سینما بود.
در ابتدا، ژانرهای سینمایی بر پایۀ نیازهای اجتماعی و علایق مخاطبان شکل گرفتند. برای مثال، در دوران سینمای صامت (۱۹۲۰-۱۸۹۰) فیلمهای کمدی بهدلیل نیاز جامعه به شادی و سرگرمی بسیار محبوب شدند. چهرههایی مانند «چارلی چاپلین» و «باستر کیتون» با آثار کمدی خود که سرشار از طنز موقعیت و بدون نیاز به دیالوگ بودند محبوبیت بالایی پیدا کردند.
با پیشرفت فناوری و ورود صدا به سینما در اواخر دهۀ ۱۹۲۰، ژانرهای جدیدتری مانند موزیکال، درام و گانگستری متولد شدند. فیلمهای موزیکال مانند «آواز در باران» و آثار گانگستری مانند «صورتزخمی» نمونههایی از موفقیتهای اولیه این ژانرها بودند که بهواسطۀ استفاده از صدا، تجربهای تازه به مخاطب ارائه میدادند.
دهه ۱۹۳۰ را میتوان دورۀ تثبیت ژانرهای کلاسیک سینما دانست. در این دوره، هالیوود (بهعنوان قطب اصلی تولید فیلم در جهان) ساخت فیلمهایی در ژانرهای محبوب مانند وسترن، درام و ترسناک را در دستور کار خود قرار داد. فیلمهای وسترن با داستانهایی از شجاعت، عدالت و نبرد در دنیای غرب وحشی قلب تماشاگران را تسخیر کردند. نمونۀ بارز این ژانر، فیلم دلیجان (Stagecoach) به کارگردانی «جان فورد» است.
در همین دوران، ژانر وحشت نیز با آثار ماندگاری مانند «فرانکشتاین» و «دراکولا» جان تازهای گرفت و توانست مخاطبان را به تجربهای از ترس و هیجان دعوت کند.
تکامل ژانرها در سینمای مدرن و پستمدرن
برای اینکه بدانید ژانر چیست باید دربارۀ تکامل ژانرها نیز بدانید. با گذر زمان و افزایش پیچیدگی سینما، ژانرها تکامل یافتند و زیرژانرهای متنوعی بهوجود آمدند. برای مثال:
ـ ژانر اکشن: به زیرژانرهایی مانند اکشن ـ ماجراجویی و اکشن ـ علمیتخیلی تقسیم شد.
ـ ژانر وحشت: با زیرژانرهایی مانند اسلشر، وحشت ـ روانشناختی و فراطبیعی گسترش یافت.
ـ چندژانر: فیلمسازان از مرزهای ژانر عبور کردند و آثار چندژانری ساختند. فیلمهایی مانند اینسپشن (تلقین) ترکیبی از اکشن، علمی ـ تخیلی و درام هستند و تجربهای جذاب و چندبعدی را برای مخاطب به ارمغان میآورند.
ژانرها بهعنوان ستون اصلی سینما نقش مهمی در هدایت داستانگویی و سلیقۀ مخاطبان دارند و با گذر زمان همواره به تکامل و تغییر ادامه میدهند. ژانرها نهتنها بازتابدهندۀ شرایط اجتماعی و فرهنگی زمانه خود هستند، بلکه تحتتأثیر عوامل دیگری نیز قرار میگیرند. این عوامل به فیلمسازان کمک میکنند تا فیلمهایی منطبق با نیاز مخاطب و شرایط روز بسازند.
1. پیشرفت جلوههای ویژه
با پیشرفت فناوریهای دیجیتال، ژانرهای علمی ـ تخیلی و فانتزی شکوفا شدند. فیلمهایی مانند «جنگ ستارگان» و «ارباب حلقهها» بهدلیل جلوههای بصری پیشرفته به نقاط عطف سینما تبدیل شدند.
2. تکنولوژیCGI
تکنولوژی پردازش کامپیوتری به فیلمسازان این امکان را داد که دنیای تخیلی و غیرممکن را به تصویر بکشند. فیلمهایی مانند «آواتار» و «انتقامجویان» نمونههایی از استفادۀ خلاقانه از این فناوری هستند.
3. ظهور زیرژانرها و فیلمهای چندژانری
همانطور که سینما تکامل یافت، ژانرها نیز پیچیدهتر و متنوعتر شدند. زیرژانرها پاسخگوی مخاطبانی هستند که بهدنبال روایتهای خاصتر و متفاوتتر میگردند. برای مثال:
ـ زیرژانر وحشت روانشناختی: فیلمهایی مانند برو بیرون (Get Out) که ترس را با نقدهای اجتماعی ترکیب میکند.
ـ زیرژانر اکشن - کمدی: آثاری مانند «آقا و خانم اسمیت» که هیجان اکشن را با طنز سرگرمکننده ترکیب میکنند.
در دوران پسامدرن فیلمهای چندژانری به وجود آمدند و فیلمهایی مانند «پالپ فیکشن» به کارگردانی کوئنتین تارانتینو مرزهای ژانرهای سنتی را شکستند.
انواع ژانر چیست؟ و بررسی انواع ژانر فیلم ها
ژانرهای سینمایی تنوع بسیاری دارند و هر یک ویژگیهای منحصربهفرد خود را دارند. در این بخش از مقالۀ «ژانر فیلم چیست» به معرفی مهمترین ژانرهای سینمایی، ویژگیهای آنها و نمونههای برجسته خواهیم پرداخت.
۱. ژانر درام
در پاسخ به سؤال شما مبنیبر اینکه «ژانر درام چیست» باید بگوییم ژانر درام یکی از قدیمیترین و محبوبترین ژانرهای سینمایی است که بر احساسات عاطفی، روابط انسانی و چالشهای زندگی تمرکز دارد. این فیلمها معمولاً داستانهای واقعی یا نزدیک به واقعیت را روایت و مخاطب را درگیر میکنند.
نمونه فیلمهای معروف:
رستگاری در شاوشنک
پدرخوانده
فارست گامپ
۲. ژانر کمدی
هدف اصلی فیلمهای کمدی سرگرم کردن و خنداندن مخاطب است. این فیلمها با استفاده از موقعیتهای طنز، دیالوگهای بامزه و شخصیتهای خندهدار، فضایی شاد و مفرح را ایجاد میکنند.
نمونه فیلمهای معروف:
مستر بین
دیکتاتور بزرگ
احمق و احمقتر
۳. ژانر اکشن
ژانر اکشن یکی از انواع ژانر فیلم و سریال و پر از هیجان، صحنههای مبارزه، تعقیب و گریز و انفجارهای نفسگیر است. فیلمهای اکشن معمولاً داستانهایی از نبرد خیر و شر یا قهرمانانی دارند که در شرایط سخت میجنگند.
نمونه فیلمهای معروف از بهترین فیلم های اکشن:
جان سخت
مکس دیوانه: جاده خشم
انتقامجویان
۴. ژانر وحشت
هدف ژانر وحشت ایجاد ترس و دلهره در مخاطب است. این فیلمها از عناصر فراطبیعی، موجودات ترسناک، سایهها و نورپردازی تاریک استفاده میکنند.
نمونه فیلمهای معروف از بهترین فیلم های ترسناک:
احضار روح
جنگیر
هالووین
۵. ژانر علمی-تخیلی
این ژانر به بررسی تکنولوژیهای پیشرفته، جهانهای ناشناخته و آیندهای خیالی میپردازد. فیلمهای علمی-تخیلی ذهن مخاطب را به چالش میکشند.
نمونه فیلمهای معروف:
جنگ ستارگان
بلید رانر
میانستارهای
۶. ژانر عاشقانه
ژانر رومنس چیست؟ در این ژانر، عشق و روابط عاشقانه بین شخصیتها محور اصلی داستان است. این فیلمها احساسات عاطفی مخاطب را برمیانگیزانند.
نمونه فیلمهای معروف از بهترین فیلم های عاشقانه:
تایتانیک
دفترچه خاطرات
لا لا لند
۷. ژانر معمایی و جنایی
فیلمهای معمایی و جنایی بر کشف جرم، حل معماها و تعقیب مجرمان تمرکز دارند. داستان این فیلمها معمولاً پیچیده و غیرقابلپیشبینی است.
نمونه فیلمهای معروف:
هفت
سکوت برهها
رفقای خوب
۸. ژانر فانتزی
ژانر فانتزی دنیایی ماورایی و خیالی خلق میکند که پر از جادو، موجودات افسانهای و داستانهای اسطورهای است.
نمونه فیلمهای معروف:
ارباب حلقهها
هری پاتر
نارنیا
۹. ژانر تاریخی
این ژانر داستانهایی را روایت میکند که در دورههای تاریخی مشخص رخ میدهند. فیلمهای تاریخی معمولاً بازسازی دقیق لباسها، معماری و رویدادهای گذشته هستند.
نمونه فیلمهای معروف:
گلادیاتور
شجاعدل
فهرست شیندلر
۱۰. ژانر مستند
فیلمهای مستند بر پایۀ واقعیتها و رویدادهای حقیقی ساخته میشوند و هدف آنها آگاهسازی مخاطب دربارۀ یک موضوع خاص است.
نمونه فیلمهای معروف:
فارنهایت ۹/۱۱
سیاره زمین
ساختن یک قاتل
11. ژانر موزیکال
ژانر موزیکال داستان را با موسیقی و آواز ترکیب میکند و اغلب احساسات شخصیتها از طریق ترانهها و رقص بیان میشود. این ژانر فضایی شاد یا احساسی خلق میکند و بیننده را درگیر جلوههای بصری و شنیداری میسازد. موزیکالها معمولاً در موضوعات عاشقانه، خانوادگی یا اجتماعی روایت میشوند.
نمونه فیلمهای معروف:
لا لا لند
آوای موسیقی
شیکاگو
12. ژانر وسترن
با صدای شلیک تفنگ و غبار بیابان، ژانر وسترن شما را به غرب وحشی میبرد؛ جایی که قانون را هفتتیرها تعیین میکنند و عدالت با اسبهای تندرو به تصویر کشیده میشود. ژانر وسترن با داستانهایی از غرب وحشی آمریکا، شخصیتهای قهرمان و قانونشکن و محیطهای بیابانی شناخته میشود. موضوعاتی مانند عدالت، انتقام و شجاعت در این ژانر پررنگ هستند. موسیقی متن و فضاسازی خاص این آثار حس نوستالژیکی ایجاد میکند.
نمونه فیلمهای معروف:
خوب، بد، زشت
روزی روزگاری در غرب
دلیجان
13. ژانر ماجراجویی
ژانر ماجراجویی شما را به سفرهایی پرخطر و پرهیجان میبرد؛ جایی که قهرمانان در جستوجوی گنج، کشف ناشناختهها یا نجات دنیا از هیچ مانعی نمیترسند. قهرمانان این فیلمها معمولاً با موانع طبیعی، دشمنان یا ناشناختههای غیرمنتظره روبهرو میشوند. این ژانر مناسب تماشاگرانی است که عاشق سفر به دنیاهای جدید و تجربیات تازه هستند.
نمونه فیلمهای معروف:
ایندیانا جونز
پارک ژوراسیک
ارباب حلقهها
14. ژانر بیوگرافی
ژانر بیوگرافی، زندگی واقعی شخصیتهای برجسته را با جزئیات خیرهکننده و داستانهایی الهامبخش به تصویر میکشد. از سیاستمداران تا هنرمندان، این ژانر داستانهایی از حقیقت و تلاش را روایت میکند. این ژانر به مخاطب فرصت میدهد تا از نزدیک با شخصیتهای تاریخی، هنری یا علمی آشنا شود. جزئیات دقیق و نمایش واقعگرایانه از ویژگیهای اصلی این ژانر است.
نمونه فیلمهای معروف:
گاندی
بوهمین راپسودی
نظریه همهچیز
15. ژانر جنگی
ژانر جنگی شما را به میانه نبردهای سهمگین میبرد، جایی که داستانهایی از شجاعت، فداکاری و تراژدی انسانی روایت میشوند. این ژانر اغلب بر شجاعت، فداکاری و تراژدی جنگ تمرکز دارد و با نمایش صحنههای نبرد و درگیریهای انسانی، مخاطب را درگیر میکند. فیلمهای جنگی بهطور واقعی یا تخیلی رویدادهای تاریخی یا داستانهای تخیلی را روایت کنند.
نمونه فیلمهای معروف:
نجات سرباز رایان
دانکرک
خط باریک قرمز
16. ژانر ورزشی
ژانر ورزشی فراتر از رقابت است؛ داستانی از تلاش، شکست، پیروزی و اشتیاق. از زمینهای فوتبال تا رینگ بوکس، این ژانر هیجان زندگی واقعی ورزشکاران را به تصویر میکشد. این ژانر اغلب به موضوعاتی مانند تلاش، انگیزه، شکست و پیروزی میپردازد و با به تصویر کشیدن رقابتهای هیجانانگیز، احساسات مخاطب را برمیانگیزد.
نمونه فیلمهای معروف:
راکی
پولبال
معجزه
17. ژانر نوآر
ژانر نوآر سایهها و اسرار تاریک دنیای جنایت را در پس پردهای از نور و سایه روایت میکند. شخصیتهای ضدقهرمان و داستانهای پیچیده از ویژگیهای این ژانر هستند. این ژانر با فضای تاریک، شخصیتهای ضدقهرمان و داستانهای جنایی پیچیده شناخته میشود. ژانر نوآر اغلب از نورپردازی خاص، سایهها و دیالوگهای تند برای خلق فضایی مرموز و جذاب استفاده میکند. داستانهای نوآر معمولاً حول محور خیانت، جنایت و سرنوشت شخصیتها میچرخند.
نمونه فیلمهای معروف از بهترین فیلم های نوآر:
شاهین مالت
محله چینیها
غرامت مضاعف
18. ژانر اپیک (حماسی)
ژانر اپیک داستانهایی بزرگ و باشکوه از تمدنهای گذشته، جنگهای عظیم و ماجراهای تاریخی را روایت میکند. این ژانر با جلوههای بصری خیرهکننده و شخصیتهای افسانهای، شما را به سفری فراموشنشدنی میبرد. آثار اپیک معمولاً حس عظمت و افتخار را به مخاطب القا میکنند.
نمونه فیلمهای معروف:
گلادیاتور
ارباب حلقهها: بازگشت پادشاه
بن هور
19. ژانر دیستوپیا
ژانر دیستوپیا شما را به آیندهای تاریک و ناامیدکننده میبرد؛ دنیایی که در آن تکنولوژی، دیکتاتوری یا نابودی محیطزیست بر زندگی انسانها سایه افکنده است. این ژانر هشدارهایی دربارۀ پیامدهای تصمیمهای بشری ارائه میدهد و مخاطب را به فکر فرو میبرد. ژانر دیستوپیا معمولاً بهعنوان زیرژانر در دل ژانرهای علمی ـ تخیلی یا فانتزی طبقهبندی میشود، اما بهدلیل تنوع موضوعات و محبوبیت گسترده گاهی بهصورت ژانر مستقل نیز در نظر گرفته میشود.
نمونه فیلمهای معروف:
۱۹۸۴
ماتریکس
سریال سرگذشت ندیمه
20. ژانر دلهره آور (تریلر)
ژانر تریلر چیست؟ ژانر دلهرهآور یا تریلر با ایجاد هیجان و تعلیق، مخاطب را تا پایان داستان درگیر میکند. این ژانر معمولاً با داستانهای رازآلود، صحنههای پرتنش و شخصیتهایی که در شرایط حساس قرار دارند شناخته میشود. هدف اصلی ایجاد اضطراب و کنجکاوی برای کشف حقیقت است.
نمونه فیلمهای معروف:
هفت
برو بیرون (Get Out)
دختر گمشده
فیلمهای چندژانری و اهمیت آنها
در ادامۀ مقاله «ژانر چیست» باید بگوییم که فیلمهای چندژانری با تلفیق عناصر مختلف از ژانرهای گوناگون تجربهای جدید و منحصربهفرد را برای مخاطبان فراهم میکنند. این فیلمها بهدلیل انعطافپذیری و قدرت جذب گسترده مخاطب به یکی از پرطرفدارترین سبکها در سینما تبدیل شدهاند.
در این فیلمها، ژانرهای اصلی و فرعی در کنار یکدیگر قرار میگیرند تا داستانی پیچیدهتر، جذابتر و چندبعدی خلق شود. با ترکیب چند ژانر، این فیلمها مخاطبانی با سلایق متفاوت را جذب میکنند.
برای مثال، فیلمی که کمدی و عاشقانه را ترکیب میکند، هم طرفداران فیلمهای کمدی و هم طرفداران فیلمهای عاشقانه را راضی خواهد کرد. فیلمهای چندژانری اغلب غیرقابلپیشبینی هستند و با تلفیق ژانرها، لحظات غافلگیرکننده و خلاقانهای ایجاد میکنند که توجه مخاطب را تا انتها جلب میکند.
نمونههای معروف فیلمهای چندژانری
برای درک بهتر فیلمهای چندژانری، در ادامه به برخی از آثار برجسته در این سبک اشاره میکنیم:
فیلم تلقین (Inception)
ژانرها: علمی ـ تخیلی، اکشن، معمایی
ویژگیها: این فیلم به کارگردانی کریستوفر نولان ژانر علمی تخیلی را با اکشن و روایت معمایی ترکیب میکند. داستان پیچیده و جلوههای ویژه بینظیر تجربهای چندبعدی و جذاب را برای مخاطب رقم میزند.
فیلم مکس دیوانه: جاده خشم (Mad Max: Fury Road)
ژانرها: اکشن، علمی ـ تخیلی، ماجراجویی
ویژگیها: این فیلم ترکیبی از اکشن پرهیجان و دنیای آخرالزمانی علمی ـ تخیلی است. داستان در فضایی نابودشده و پر از هرجومرج روایت میشود که تعقیبوگریزهای نفسگیر را به نمایش میگذارد.
فیلم شوالیه تاریکی (The Dark Knight)
ژانرها: اکشن، درام، معمایی
ویژگیها: این فیلم به کارگردانی کریستوفر نولان علاوهبر اکشن نفسگیر، روایت معمایی و پیچیدهای از مبارزۀ خیر و شر را ارائه میدهد. شخصیتپردازی جوکر نیز به جذابیت این فیلم افزوده است.
آشنایی با بهترین فیلمهای هر ژانر در سایت اهل سینما
سینما مانند کتابخانهای بیانتها از داستانها و تجربههای انسانی است و ژانرها راهنمایی هستند که شما را به بخش مورد علاقهتان هدایت میکنند. هر ژانر با دنیای منحصربهفردش شما را به سفرهایی میبرد که گاهی پر از هیجان و نبرد و گاهی پر از اشک و لبخند است. این تنوع و تکامل مداوم ژانرهاست که سینما را زنده و جذاب نگه میدارد.
اگر دوست دارید با فیلمهای ژانرهای مختلف آشنا شوید، سری به سایت اهل سینما بزنید. در این سایت جمعی از متخصصان و تحصیلکردههای سینما به معرفی، تحلیل و نقد و بررسی انواع فیلمها، سریالها و انیمهها در ژانرهای مختلف سینمایی میپردازند. کافی است وارد سایت اهل سینما به آدرس www.fromcinema.com شوید و صدها نقد و بررسی و معرفی آثار مطرح سینما و تلویزیون جهان را بخوانید.
ارسال دیدگاه