گزارش دانا از میزان تهدید اقتصادی مکانیزم ماشه؛
کارشناسان: تحریم جدیدی اعمال نمیشود، اما جنگ روانی آن آغاز شده است
فعالسازی مجدد مکانیزم ماشه توسط سه کشور اروپایی، موجی از نگرانی در میان مردم ایجاد کرده است، در حالی که تحلیلی کارشناسان اقتصادی تأکید دارد: «این اقدام، نه یک تهدید اقتصادی جدی، بلکه یک ابزار فشار روانی و سیاسی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ در هفتههای اخیر، سه کشور اروپایی (فرانسه، آلمان و انگلیس) مجدداً به موضوع فعالسازی مکانیزم ماشه (اسنپبک) علیه ایران اشاره کردهاند. این اقدام، باعث شده تا برخی از مردم نگران بازگشت تحریمهای شورای امنیت و تشدید فشار اقتصادی باشند. اما آیا این تهدید واقعاً خطری برای اقتصاد ایران دارد؟
در این باره، احمد شیرزاد، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی اصفهان، در گفتوگو با راه دانا، در تحلیل وضعیت کنونی، گفت:«اگرچه اروپاییها این موضوع را مطرح کردند، اما باید دانست که مکانیزم ماشه بیشتر یک ابزار روانی و سیاسی است تا یک تهدید اجرایی واقعی.»
مکانیزم ماشه چیست و چرا امروز بیاثر است؟
شیرزاد توضیح داد:«مکانیزم ماشه در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت تعریف شده و به اعضای برجام اجازه میدهد در صورت نقض توافق توسط ایران، طی ۳۰ روز تحریمهای لغو شده را بازگردانند. اما این در عمل، معنای جدیدی ندارد.»
او افزود:«چرا؟ چون شش قطعنامه شورای امنیت که میتوان از طریق این مکانیزم بازگرداند، همگی قدیمی هستند و تحریمهای اصلی امروز ایران از سوی آمریکا و به صورت یکجانبه اعمال شدهاند. یعنی هرچه میتوانست بر ما تحمیل شود، از سال ۹۷ و خروج آمریکا از برجام، اعمال شده است.»
چرا این تهدید امروز بیپایه است؟
شیرزاد چهار دلیل کلیدی برای بیاثر بودن مکانیزم ماشه ارائه کرد:
-
عدم اجماع جهانی:
«در سالهای ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۰، تمام جهان علیه ایران ایستاده بود. اما امروز، چین و روسیه به صراحت با این اقدام مخالفاند و آن را غیرقانونی و غیرمشروع میدانند. بدون اجماع، اجرای تحریمها ممکن نیست.» -
همپوشانی تحریمها:
«تحریمهایی که قرار است از طریق شورای امنیت بازگردانده شوند، همه از قبل توسط آمریکا به صورت یکجانبه اعمال شدهاند. بنابراین، بازگشت آنها، معنای جدیدی ندارد.» -
شبکههای جایگزین ایران:
«ایران در سالهای اخیر، شبکههای مالی و تجاری جایگزین ایجاد کرده است: از فروش نفت از طریق ناوگان سایه گرفته تا معاملات غیردلاری با چین و هند. این شبکهها، اثرگذاری هرگونه تحریم جدید را به شدت کاهش داده است.» -
شکست گذشته آمریکا:
«در سال ۱۳۹۹، آمریکا به صورت یکجانبه مکانیزم ماشه را فعال کرد، اما هیچ کشوری آن را نپذیرفت. این شکست، نشان داد که این ابزار فقط یک ابزار سیاسی و تبلیغاتی است، نه یک اهرم فشار واقعی.»
اروپا چه هدفی دارد؟
شیرزاد تأکید کرد:«هدف اروپاییها از مطرح کردن مکانیزم ماشه، افزایش فشار روانی بر ایران است. آنها میخواهند انتظارات تورمی مردم را بالا ببرند و باعث شوند مردم به اقتصاد اعتماد نکنند.»
او افزود:«این، یک جنگ روانی است. اگر مردم بدانند تحریم جدیدی اعمال نمیشود، نگرانیها کم میشود. اما اگر این موضوع به عنوان یک تهدید بزرگ مطرح شود، حتی بدون اثر اقتصادی، باعث بیاعتمادی و نوسان در بازارها میشود.»
آیا ایران باید بیتفاوت باشد؟
شیرزاد پاسخ داد:«نه، بیتفاوت نباشیم، اما نباید ترسید. بهتر است دیپلماسی ما فعال شود و با کشورهایی مانند چین و روسیه هماهنگی کنیم تا از اجرای این مکانیزم جلوگیری شود.»
او ادامه داد:«همچنین، باید برنامه جامعی برای بیاثر کردن این تهدید در حوزه روانی و سیاسی داشته باشیم. مردم باید بدانند که این یک بازی سیاسی است، نه یک تهدید واقعی.»
بانک مرکزی، خط دفاعی اقتصاد
شیرزاد به نقش کلیدی بانک مرکزی اشاره کرد و گفت:«بانک مرکزی در دو سال گذشته سیاست هوشمندانهای داشته است: افزایش ذخایر طلا. این اقدام، پشتوانهای قوی برای مقابله با تحریمها ایجاد کرده است.»
او افزود:«در جنگ ۱۲ روزه اخیر، شاهد بودیم که بانک مرکزی با استفاده از این ذخایر و همکاری دولت و مجلس، موفق شد از جهش نرخ ارز جلوگیری کند. این نشان میدهد که اگر برنامهریزی دقیق داشته باشیم، میتوانیم در برابر فشارها مقاومت کنیم.»
تقویت قدرت چانهزنی نظامی
شیرزاد تأکید کرد:«برای کاهش فشارهای سیاسی، باید قدرت چانهزنی نظامی خود را تقویت کنیم. این فقط به معنای تسلیحات نیست، بلکه توسعه توان دفاعی و موشکی است که باعث میشود دشمنان بدانند هرگونه اقدام علیه ایران، پیامد سنگینی خواهد داشت.»
مکانیزم ماشه، یک جنگ رسانهای ضدامنیتی
در همین راستا، عبدالمجید شیخی، کارشناس اقتصادی، نیز در گفتوگو با راه دانا تأکید کرد:«آنچه امروز به عنوان «فعالسازی ماشه» مطرح شده، در عمل هیچ چیز جدیدی نیست. تحریمهای آمریکا و اروپا از قبل بر علیه ایران اعمال شده بود. این فقط یک عملیات روانی است تا بازارها را به لرزه درآورد.»
او افزود:«اما مشکل اصلی این نیست؛ مشکل این است که عناصر داخلی — دلالان، سفتهبازان و صادرکنندگان کلهگنده — این ترس را تقویت میکنند و با بالا بردن قیمتها، منافع شخصی خود را دنبال میکنند.»
راه حل اسلامی؛ تعریف پول پایه طلا
راهکار اساسی پیشنهادی شیخی برای مقاومت اقتصادی ساده اما بنیادین است:«باید ارزش پول ملی را با تعریف بر اساس طلا تثبیت کنیم. یعنی به عنوان مثال، هر اسکناس ۱۰ هزار تومانی مثلاً معادل یک صدم گرم طلا باشد. اینطوری، ریال و قدرت خرید مردم و تولیدکنندگان دیگر نوسان نمیکند و مردم به پول ملی اشان اعتماد میکنند.»
او توضیح داد:«نگران کمبود ذخایر طلا نباشیم. حتی اگر طلا و نقره کافی نباشد، میتوانیم به صورت موقت از انفالی که قابلیت نقد شوندگی فوری دارند، مانند ذخایر استخراج شده نفتی، به عنوان پشتوانه استفاده کنیم، مشروط بر اینکه این منابع مثلاً در کمتر از دو هفته قابلیت تبدیل به نقدینه ی طلا داشته باشند.»
شیخی تأکید کرد:«دلار و یورو باید از مبادلات ما حذف شوند. باید تمام تعاملات اقتصادی خود را از دلار و یورو جدا کنیم. این پولها دیگر متزلزل شدهاند و فقط کاغذ بیپشتوانه هستند .»
او پیشنهاد داد:«در کوتاهمدت، ارزش همه ارز های مورد مبادله و از جمله دلار را بر اساس شاخص FOB (مبنای قیمت لب مرز) تعریف کنیم. مثلاً اگر صندوق بینالمللی پول ارزش دلار را ۱۴ هزار و ۷۰۰ تومان اعلام کرده، ما هم همین عدد را بپذیریم. این روش، شفافیت و ثبات ایجاد میکند. با اینکار تمام اقشار منتفع و ارزش پول ملی تقویت و قدرت خرید همه محفوظ و تکلیف همه آحاد سرمایه گذار و فعالان اقتصاد در محاسبات روشن و اعتماد سازی می نماییم.»
طلا، بهترین پناه در بحران
شیخی یادآور شد:«جهان در حال فرار از دلار است. کشورهای بزرگ به سرعت ذخایر خود را به طلا تبدیل میکنند. ایران هم در سال گذشته یکی از بزرگترین واردکنندگان طلا بود. این فرصتی است تا از طلا به عنوان پشتوانه اقتصاد ملی استفاده کنیم.»
او گفت:«هر چیزی که ارزش ذاتی داشته باشد، قابل اعتماد است و طلا قدیمیترین و معتبرترین پول جهانی است.»
تحریم، فرصت برای پیشرفت
شیخی با تاکید بر جوسازی دروغین دشمن و عوامل نفوذی بین مردم با "مکانیسم ماشه هراسی" با اشاره به تجربه صنایع هستهای و نظامی، گفت:«ببینید، سنگینترین تحریمها تاکنون روی صنایع هستهای و نظامی اعمال شده است، اما همین صنایع امروز به بالاترین سطح پیشرفت رسیدهاند. پس چه ترسی داریم؟ تحریم نه تنها مانع نیست، بلکه موجب شکوفایی جوهره انسانی ما شده و الهامبخش اراده ملی و نبوغ جوانان است.
وی افزود: هرچند با مکانیسم ماشه هیچ اتفاق جدیدی رخ نمی دهد زیرا بدون تحریم های شورای امنیت ما تاکنون همچنان تحت تحریم مجموعه وسیع تحریم های آمریکا بوده و هستیم ، چه تحریم شورای امنیت باشد یا نباشد فرقی نمی کند. باید مراقب سیاه نمایی سوداگران بازار ارز بود. اینانند که عوامل نفوذی دشمن و تبدیل مسئله حرکت سیاسی اسنپ بک به یک توطئه عملی اقتصادی در بازار هستند و البته با این توضیح موضوع جُرم امضا کنندگان برجام باید با جدیّت توسط قوه قضائیه دنبال شود و این خائنین محاکمه شوند.»
دشمن واقعی، داخل است
اما هشدار او واضح بود:«دشمن اصلی ما فقط آمریکا نیست، بلکه نفوذیهای داخلی هستند؛ کسانی که در اتاق بازرگانی، شرکتهای بزرگ و بخش صادرات، با قیمتگذاری غیرمنطقی و ذخیرهسازی، به اقتصاد ضربه میزنند.
او افزود:«حدود ۷۰ درصد ارز کشور در دستان چند شرکت کله گنده است که برخلاف منافع ملی عمل میکنند. اینها همان «پیادهنظام جنگ روانی دشمن» هستند که باید متوقف شوند.»
اقتصاد مقاوم، با پولی مستحکم
شیخی در پایان گفت:«با تثبیت ارزش پول، قطع وابستگی به دلار و مبارزه با سوداگران داخلی، میتوانیم اقتصادی مقاوم، مستقل و عدالتمحور بسازیم. تحریمها دیگر نمیتوانند ما را تکان دهند، مگر اینکه ما خودمان به آنها اجازه دهیم.»
به گزارش راه دانا؛ بر اساس تحلیلهای ارائهشده توسط احمد شیرزاد و عبدالمجید شیخی، مکانیزم ماشه: تحریم جدیدی اعمال نمیکند و تحت پوشش تحریمهای موجود قرار دارد و بدون اجماع جهانی، غیرقابل اجراست.
اما خطر واقعی آن، جنگ روانی و رسانهای است که میخواهد با ایجاد ترس و بیاعتمادی، اقتصاد مردمی را تضعیف کند.
ارسال دیدگاه