بررسی ابعاد مهاجرت کُردها به تهران و اقلیم کُردستان

• دوشنبه ۱۳ آبان ۱۳۹۲ ۱۳:۵۸
• کد خبر : 24125

• اخبار
• سایر رسانه ها

بیکاری، فقر، شرایط اقلیمی و آب و هوایی، دوری از امکانات تفریحی و رفاهی، کمبود امکانات پزشکی، نبود امکانات کافی برای رشد علمی و... همه و همه باعث شده است که مردم کُرد اقدام به مهاجرت گسترده به تهران و در سال های اخیر به کردستان عراق کنند.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی دانا به نقل از کُردتودی، بشر از آغاز زندگی خود تاکنون همواره به دنبال یافتن مکانی بهتر و شرایط زندگی ایده­ آل­ تر اقدام به مهاجرت نموده است. مهاجرت در نگاهی کلی امری مثبت است؛ چراکه برای تبادل فرهنگی، رشد علمی و ... امری مهم و ضروری است. اما آنچه نگران کننده است؛ مهاجرت فزاینده­ای است که علی­رغم میل باطنی مهاجران و به دلیل نبود رفاه، فقر، عدم دستیابی به امکانات علمی گسترده و فناوری­های نوین و... صورت می­گیرد؛ و نیز نوع دیگری از مهاجرت­هایی است که آگاهانه اما بر اساس اطلاعاتی نادرست و به دنبال رسیدن به اهدافی واهی مطابق میل خود مهاجران صورت می­گیرد. هم اکنون بخش عظیمی از مردم کشور به دلیل چنین عواملی اقدام به مهاجرت به کلان شهرهای کشور خصوصاً تهران و حتی کشورهای دیگر می­کنند. به طور نمونه در سال­های اخیر روند مهاجرت ایرانی­ها به کشور کانادا به طرز چشم گیری افزایش یافته است^[1]. همچنین بخش عظیمی از مردم تهران را هم اکنون مهاجران تشکیل می­دهند. حضور عظیم بسیاری از ترک­ها، لرها، سمنانی­ها، مازندرانی­ها و... حاکی از همین وضع است. مردم  مناطق کردنشین ایران نیز از این امر مستثنی نبوده­اند خصوصاً به دلیل مشکلات عدیده­ای که دارند در سال­های اخیر اقدام به مهاجرت فزاینده­ای به تهران و کردستان عراق کرده­اند. در این مقاله در نظر است ابعاد مهاجرت کردها^[2] به تهران^[3] و کردستان عراق مورد بررسی قرار گیرد. البته بیشتر مضرات چنین مهاجرت­هایی در نظر است.

, شبکه اطلاع رسانی دانا, ^[1], ^[1], ^[1], ^[1], ^[2], ^[2], ^[2], ^[2], ^[3], ^[3], ^[3], ^[3],

 

,

مهاجرت

, مهاجرت,

 

,

    مهاجرت از دیدگاه جغرافی­دانان شکلی از حرکت جغرافیایی یا مکانی است که بین دو واحد جغرافیایی انجام می­شود. مهاجرت به دو دسته اصلی تقسیم می­شود. مهاجرت­های موقّت که خود به دو دسته روزانه و فصلی تقسیم می­شوند و مهاجرت­های دائم . در مهاجرت­های دائم فرد برای همیشه مکانی را ترک و مکانی دیگر را برای زندگی و کار می­گزیند. اما در مهاجرت­های موقت، گاه فرد مجبور است روزانه مسافت طولانی (گاهی چندین کیلومتر) را تا محل کار خود طی کند و در پایان روز دوباره به محل زندگی خود برگردد^[4]. اما مهاجرت فصلی بیشتر شامل کشاورزان و کارگران ساختمانی و شغل­هایی از این دست که وابستگی مستقیم به شرایط فصلی و آب­وهوایی دارند؛ می­شود. این افراد در فصل سرد خصوصاً در مناطق کوهستانی بیکار می­شوند و ممکن است برای یافتن کار در ایام بیکاری اقدام به مهاجرت کنند. از نظر "دشینگکار^[5]" مهاجرت فصلی یا چرخشی، ویژگی کوتاه­مدت، تکراری یا دوره­ای داشته و بر اساس دوره­ی سالانه کشاورزی هماهنگ شده است.»(Deshingkar & Start, 2003, 2) به هر حال اهمیت مهاجرت تا اندازه­ای است که باعث شکل­گیری فصل جدیدی در ادبیات با نام ادبیات مهاجرت در جهان شده است. «در دهه­ی1970 هم مهاجرت فصلی وارد حوزه­ی ادبیات مهاجرتی شد و ماهیت تکراری و چرخشی آن بیشتر از تأثیرات اقتصادی مورد توجه بود.»(Rao,1976,34, Nelson,1994,73)

, ^[4], ^[4], ^[4], ^[4], ^[5], ^[5], ^[5], ^[5], Deshingkar & Start, 2003, 2, Rao,1976,34, Nelson,1994,73,

 

,

مهاجرت کردها به تهران و کردستان عراق

, مهاجرت کردها به تهران و کردستان عراق,

 

,

    در سال­های اخیر روند مهاجرت کُردها نیز همچون بسیاری دیگر از مردم شهرهای ایران به سوی تهران افزایش یافته است. این در حالی است که بسیاری از کردها علی­رغم میل قلبی خود مجبور به مهاجرت شده ­اند. وجود تفاوت­های فرهنگی، زبانی و در برخی موارد حتی مذهبی بر این نارضایتی کردها می­افزاید اما با تمام این نارضایتی­ها، بیکاری، فقر، شرایط اقلیمی و آب و هوایی، دوری از امکانات تفریحی و رفاهی، کمبود امکانات پزشکی، نبود امکانات کافی برای رشد علمی و... همه و همه باعث شده است که مردم کرد اقدام به مهاجرت گسترده به تهران ودر سال های اخیر به کردستان عراق کنند.

,

 

,

    بر اساس گزارش مرکز آمار ایران در سال 1391 استان لرستان اولین استان بیکار کشور و استان­های ایلام، فارس، کرمانشاه، گیلان، البرز و کردستان به ترتیب در رده­های بعدی بیشترین نرخ بیکاری کشور قرار دارند. بیکاری فزاینده باعث افزایش فقر در این مناطق نیز شده­است و باید گفت که منظور از فقر، درآمد ناکافی نیست چرا که «رویکرد معیشتی نیز فقر را فراتر از ناکافی بودن درآمد می­داند.»(wedington,2003,5)بیکاری و فقر در مناطق کردنشین کشور باعث مهاجرت بسیاری از مردم ساکن این مناطق به تهران و کردستان عراق شده است. البته عده­ای نیز با وجود توان مالی کافی اقدام به مهاجرت به کلان شهرها و گاه حتی کشورهای دیگر می­کنند و گاه تصور می­کنند مهاجرت نه تنها باعث رشد و ترقی آنها و فرزندانشان بلکه باعث ارتقا شأن اجتماعی شان نیز می­شود متأسفانه بسیاری از این گونه مهاجرت­ها با قطع کامل ریشه­های فرهنگی و فراموشی آداب و رسوم و سنن همراه است. شرایط اقلیمی و آب و هوایی نیز بر افزایش مهاجرت از مناطق کرد نشین به نقاط دیگر دامن می­زند. «بیش از 82 درصد مساحت استان کردستان کوهستانی و کوهپایه­ای است.»(مرکز آمار ایران،1386: 6) این امر باعث شده­است که در فصل سرد، بسیاری از ساکنان این مناطق خصوصاً کشاورزان و کارگران ساختمانی بیکار شوند. همچنین ورود گرد و غبار فراوان در سال­های اخیر به مناطق غربی کشور و نبود امکانات پزشکی کافی باعث شده­است تا شرایط زندگی برای بسیاری از مردم کرد دشوار شود؛ و مردم این مناطق آلودگی تهران را به غبار شدید شهر خود ترجیح دهند. چرا که در تهران با وجود آلودگی هوا دست کم امکانات پزشکی و درمانی کافی وجود دارد ولااقل تنفس آسانتر است.

, (wedington,2003,5), ­, ­,

 

,

    کمبود امکانات تفریحی، رفاهی و علمی و ... نیز از عوامل مهم افزایش مهاجرت بوده­است گرچه کردستان و مناطق کردنشین کشور دارای قدمت تاریخی بسیار و مناطق گردشگری بسیارند اما نبود امکانات کافی برای جذب توریست و اسکان مسافران باعث کاهش رشد اقتصادی و رفاهی آنها شده­است. این در حالی است که در تهران امکان دسترسی به امکانات رفاهی و تفریحی، و فضاهای علمی و آموزشی و... به راحتی صورت می­پذیرد.

,

 

,

    وجود بزرگترین و بهترین دانشگاه­های کشور در تهران، برگزاری سالانه بزرگترین نمایشگاه­های کتاب و کالاهای دیگر، وجود بیمارستان­های مجهز با تعداد بسیار زیادی از پزشکان حاذق کشور، وجود پارک­ها و باغ موزه­های بزرگ با امکانات تفریحی و رفاهی بسیار، هتل­های بزرگ و مجلل و ... همه و همه چیزهایی است که مردم سایر مناطق کشور را به سوی تهران جذب می­کند.

, ­, ­, ­, ­, ­,

 

,

کردها در تهران و کردستان عراق

, کردها در تهران و کردستان عراق,

 

,

    مهاجران کردی که وارد تهران شده­اند در همه مناطق استان تهران پراکنده هستند. شاید به طور دقیق نتوان محله­ی خاصی را برای کردها در نظر گرفت. اما در تهران، کوچه­ها و خیابان­های بسیاری وجود دارد که بر اساس نام­های کردی و مناطق کرد­نشین برگزیده شده­است؛ چنانچه محله کردستان که در منطقه 6 تهران و خیابان­های اورامان، مریوان، بیجار، کنگاور در مناطق 6 و 7 و... تهران واقع شده­ اند.

, ­, ­, ­, ­,

 

,

     گرچه تعداد زیادی از کردهایی که ساکن تهران و یا کرج هستند و یا محل کارشان تهران است از شخصیت­های برجسته و فرهیخته کشورند^[6]. اما آنچه که در این مقاله بررسی شده است بررسی وضعیت عموم کردهای مهاجر و عوامل نگران کننده این گونه مهاجرت­ها است.

, ^[6], ^[6], ^[6], ^[6],

 

,

 در بعضی از مشاغل می­توان کردها را به صورتی گروهی و گسترده مشاهده نمود چنانچه بسیاری از آموزشگاههای موسیقی سنتی، اتوبارها،^[7] و مراکز عرضه مستقیم میوه و تره بار^[8] تهران توسط کردها اداره می شود؛ فروشندگی و عرضه کالاهای مختلف نیز توسط کردها در تهران رونق گسترده­ای دارد. عده­ای از کردها در تهران تاجران بزرگی^[9] هستند و مغازه­ها و فروشگاههای بزرگی را اداره می­کنند اما در کنار این عده برخی نیز مجبور به دست فروشی^[10] کنار خیابان­ها و مترو شده­اند. تحصیل بسیاری از جوانان کرد در رشته­هایی چون جهانگردی و هتلداری، فیزیک هسته­ای و ... که در شهرهای آنها بازار کاری ندارد نیز باعث افزایش مهاجرت آنها به تهران شده­است. گرچه تعداد دانشجویان محصل در این رشته­ها اندک است اما به هر حال اکثر همین تعداد اندک نیز به مجبور به مهاجرت می­شوند.

, ­, ^[7], ^[7], ^[7], ^[7], ^[8], ^[8], ^[8], ^[8], ­, ­, ^[9], ^[9], ^[9], ^[9], ­, ^[10], ^[10], ^[10], ^[10], ­, ­, ­,

 

,

    البته مهاجرت کردها به تهران مزایایی هم دارد حضور پررنگ کردها در بعضی مناطق باعث آشنایی بیشتر مردم تهران با فرهنگ و زبان آن­ها شده­است به طوری که بسیاری از مردم تهران برای فرزندان خود نام­های کردی می­گذارند و در دهه­ی اخیر، نام­های روناک، روژینا، روژین، روژان و... از نام­های متداولی است که غیرکرد زبانان برای فرزندان خود انتخاب می­کنند.

,

مردم کرد ایران طی مدت زمان کوتاهی مهاجرت وسیعی نیز به سمت کردستان عراق داشته­اند گرچه این موضوع ریشه­ای تاریخی دارد چراکه میان بسیاری از کردهای ایران و عراق نسبت­های قومی وجود دارد اما به استقلال رسیدن بخش کرد نشین عراق در سال­های اخیر باعث افزایش مهاجرت کردها به عراق شده است وجود شغل­های فراوان در شهرهای هولیر^[11] و سلیمانیه با در آمد بسیار عمده­ترین علت مهاجرت کردهای ایران به عراق بوده است. در حال حاضر بسیاری از کردهای ایرانی  به عنوان استاد دانشگاه، روزنامه نگار و نویسنده، مهندس عمران، خواننده و نوازنده،  تاجر و... در عراق مشغول به کار هستند. این مهاجرت به لحاظ فرهنگی مضرات کمتری را با خود به همراه دارد چراکه به هر حال وجود زبان و فرهنگ مشترک مانع از فراموش شدن فرهنگ کردی می­شود اما این مهاجرت به هر صورت مهاجرتی برون مرزی است و بسیار نگران کننده است.

, ^[11], ^[11], ^[11], ^[11],

 

,

در جستجوی خویش و خویش

, در جستجوی خویش و خویش,

 

,

    هنگامی که محیط زندگی از کیفیت مطلوبی برخوردار نباشد و افراد احساس نارضایتی کنند اقدام به مهاجرت می­کنند؛ چرا که «محیط با کیفیت مناسب، احساس رفاه و رضایتمندی را برای جمعیت آن از طریق ویژگی­های فیزیکی یا اجتماعی و یا نمادین به وجود می­آورد.»(van kamp&  others,2003,7) و «رضایتمندی از محل سکونت نیز به عواملی از قبیل امکانات و خدمات تفریحی و رفاهی، فرهنگی، آموزشی، امنیت و آرامش و وجود فضای تعاملات اجتماعی بستگی دارد.»(پور احمد و دیگران،1390: 21)

, van kamp&  others,2003,7,

    اما همین که افراد دست به مهاجرت می­زنند و با چالش­هایی چون «یادگیری یک زبان جدید، تفاوت­های فرهنگی و هنجاری، دور شدن از فرهنگ آبا و اجدادی روبه رو می­شوند، برای آنها فرایند سازگاری استرس­زا می­باشد.»(Marta,2001:841) و اگر این افراد نتوانند در فرایند سازگاری با محیط جدید موفق شوند «دچار فشارهای روانی و استرس می­شوند که خود بر سایر شیوه­های زندگی آن­ها تأثیر می­گذارد.»(Yuorenkoski,1998:219, Harpham,2004:234) به طور نمونه در بسیاری از موارد خصوصاً در شغل­های سخت که کارگران زحمت زیادی را متحمل می­شوند و درآمد چندانی هم ندارند نارضایتی آن­ها از وضعیتشان باعث بروز پرخاشگری در آن­ها می­شود^[12]. البته این استرس در بین مهاجران فصلی که به طور  دائم از محل زندگی خود دور نشده­اند و در بین دانشجویان که از حمایت اجتماعی و احترام برخوردارند کاهش می­یابد. در نگاهی کلی می­توان گفت: «افراد با تحرک اجتماعی بالا، درآمد بالا و برخوردار از حمایت­های اجتماعی و مالی و روانی دارای سلامت روان بهتری می­باشند.»(Desouza,2005:16)

, Marta,2001:841, Yuorenkoski,1998:219, Harpham,2004:234, ^[12], ^[12], ^[12], ^[12], Desouza,2005:16,

    مهاجرت کردها به تهران معایب و مزایای بسیاری دارد؛ کردها نیز به مانند بسیاری از مهاجران پس از مهاجرت با ورود به محیطی با فرهنگ و زبان جدید مجبور می­شوند بسیاری از رسومات خود را ترک کنند. کمتر لباس کردی بپوشند و یا بیشتر فارسی صحبت کنند و مسائل بسیاری از این دست؛ خصوصاً این شتاب فراموشی فرهنگی در نسل بعدی مهاجران و بچه­هایی که در تهران متولد می­شوند بارزتر است به گونه­ای که در برخی موارد، نسل جدید دیگر قادر به صحبت کردن به کردینیستند و یا خواندن و نوشتن به کردی را به اندازه­ی پدرها و مادرهای خود نمی­دانند. بسیاری از مهاجران نیز پس از مدت اندکی دچار تنهایی و غربت می­شوند به همین دلیل همواره به دنبال یافتن نشانی از خویش^[13] و ریشه­های گذشته خود و نیز در جستجوی خویش^[14] به ایجاد شغل­ها و تشکل­های گروهی دست می­زنند و یا هنگامی که به کردزبانی برخورد می­کنند با صدای بلند و با شوق بسیار کردی حرف می­زنند. همچنین بسیاری از کردها نیز می­کوشند در هر شغل و جایگاهی که هستند ریشه­های فرهنگی خود را حفظ کنند به طوری که بسیاری از کردها همواره کلاش^[15] کردی می­پوشند و یا بر روی مغازه­های خود نام کردی قرار می­دهند. به طور نمونه بسیاری از مغازه­های تهران که توسط مالکین کرد اداره می شوند؛ نام­های کردی چون ژوان، کابوکی، هتاو و... دارند.

, ^[13], ^[13], ^[13], ^[13], ^[14], ^[14], ^[14], ^[14], ^[15], ^[15], ^[15], ^[15],

نتیجه­ گیری:

, نتیجه­ گیری:,

-       مهاجرت در نگاهی کلی، امری مثبت است و برای تبادلات فرهنگی، رشد علمی و ... بسیار مهم و ضروری است اما اگر از روی ناچاری و به اجبار صورت گیرد و یا بر اثر عدم آگاهی کافی باشد امری منفی است و در بسیاری از موارد پیامد­های تلخی را به همراه دارد.  

,

 

,

-       بیکاری، فقر، نبود امکانات مناسب علمی، رفاهی، بهداشتی و ... باعث کاهش کیفیت زندگی و نارضایتی بسیاری از مردم کرد از محیط زندگیشان و مهاجرت آن­ها به تهران و کردستان عراق شده است.

,

 

,

-       طبقه­ی اجتماعی، سرمایه و میزان در آمد، رابطه مستقیمی با سلامت روحی و روانی مهاجران کرد  دارد.

,

-       مهاجرت کردها به تهران خطر فراموشی فرهنگ و زبان اصیل کردی را خصوصاً برای نسل های بعدی که در تهران متولد می­شوند، به همراه دارد.

,

 

,

-       اگر اقداماتی گسترده در جهت رفع مشکلات مردم کرد ساکن مناطق غربی کشور صورت گیرد از مهاجرت کردها به تهران و کردستان عراق بسیار کاسته خواهد شد چرا که بسیاری از مهاجران را شرایط نامطلوب زندگی در محیط زندگیشان وادار به مهاجرت کرده است.

,

 

,

منابع:

, منابع,

 

,

1)    احمدپور، احمد و دیگران.(1390). بررسی نقش کیفیت محیط سکونتی در مهاجرت­های درون­شهری، پژوهش­های جغرافیای انسانی، شماره 75، ص 36-17

, ­,

2- Deshingkar, P. and Start, 2003, Seasonal Migration for Livelihood: Coping, Accumulation and Exclusion, Working Paper, 220, ODI, London, UK.

, 2- Deshingkar, P. and Start, 2003, Seasonal Migration for Livelihood: Coping, Accumulation and Exclusion, Working Paper, 220, ODI, London, UK.,

3- Harpham, T. (2004), “Urbanization and  mental Health in Developing Countries: A Research Role For Social Scintits . Public Health Professional and Social Psychiatrists : Social Science And Medicine . vol. 3.                                                                                                               

, 3- Harpham, T. (2004), “Urbanization and  mental Health in Developing Countries: A Research Role For Social Scintits . Public Health Professional and Social Psychiatrists : Social Science And Medicine . vol. 3.                                                                                                               ,

4- Rao, U., 1994, Palamoor Labor: a Study of Migrant Labor in Maha Bubnaga r District, Hyderbad, C.D. Deshmukh Impact Center, Council for Social Development.

, 4- Rao, U., 1994, Palamoor Labor: a Study of Migrant Labor in Maha Bubnaga r District, Hyderbad, C.D. Deshmukh Impact Center, Council for Social Development.,

5- Van Kamp, Irene, Kees Leidel Meijer, Gooitske Marsman, Augustinus de Hollander, 2003,

, 5- Van Kamp, Irene, Kees Leidel Meijer, Gooitske Marsman, Augustinus de Hollander, 2003,,

Urban Environmental Quality and Human Well-being towards a Conceptual

, Urban Environmental Quality and Human Well-being towards a Conceptual,

Framework and Demarcation of Concepts: a literature study. in landscape and urban

, Framework and Demarcation of Concepts: a literature study. in landscape and urban,

planning, No. 65, PP. 5-18.

, planning, No. 65, PP. 5-18.,

6- Wedingttone, C., 2003, Livelihood Outcome of Migration for Poor People Development Research Center on Migration, Globalization and Poverty, Working Papers T1.

, 6- Wedingttone, C., 2003, Livelihood Outcome of Migration for Poor People Development Research Center on Migration, Globalization and Poverty, Working Papers T1.,

7- Desouza, R. 2005, Migration and Mental Health Migrant news, Vol .3 No. 22.

, 7- Desouza, R. 2005, Migration and Mental Health Migrant news, Vol .3 No. 22.,

8- Yuorenkoski, M. et al. (1998), “Long-term Mental Hearth Outcome of Returning Migrant Children and Adolescents”, European Child and Adolescent Psychiatry, vol. 7.

, 8- Yuorenkoski, M. et al. (1998), “Long-term Mental Hearth Outcome of Returning Migrant Children and Adolescents”, European Child and Adolescent Psychiatry, vol. 7.,

 

,

 

, ,

---

, ,

[1]. گفتگو با عده­ای از ایرانیان مهاجر ساکن کشور کانادا (شهرهای ونکوور و تورنتو).

,
, [1], [1], ,

[2]. در این مقاله کردها به عنوان نمونه­ای از مهاجران بررسی می­شوند  و مشکلات آنها در واقع مشکلات همه مهاجران است تنها به دلیل این که اکثر مخاطبان خبرگزاری کرد هستند این گزینش صورت گرفته است.

, [2], [2], ,

[3]. محور اصلی بررسی تهران است.

, [3], [3], ,

[4]. بسیاری از مردمی که در حومه کلان شهرها زندگی می­کنند با چنین معضلی مواجه هستند.

, [4], [4], ,

[5].Deshingkar

, [5], ., ,

[6]. از میان این این افراد می­توان به دکتر میر جلال الدین کزازی استاد برجسته ادبیات، نویسنده بزرگ کشور علی­اشرف درویشیان، شهرام ناظری هنرمند فرهیخته و ... اشاره کرد.

, [6], [6], ­, ,

[7]. مشاهده مستقیم و گفتگو با عده­ای از مردم کردی که در اتوبارهای خیابان­های تجریش، نیاوران، هفت تیر، فاطمی، مطهری، شریعتی، پاسداران و ... کار می­کنند.

, [7], [7], ,

[8]. مشاهده مستقیم و گفتگو با عده ­ای از کردهایی که در مراکز میوه و تره بارتجریش، نیاوران، اختیاریه، فرمانیه، کامرانیه، دارآباد، قلهک، شریعتی، معلم، هفت تیر و... به صورت گروهی کار می­کنند.

, [8], [8], ,

[9]. مشاهده مستقیم و گفتگو با برخی از تاجران پارچه و فروشندگان لوازم خانگی و کالاهای تجملی که در خیابان­های مولوی، سه­راه امین حضور و لاله زار هستند.

, [9], [9], ,

[10]. مشاهده مستقیم و گفتگو با عده­ای از دست­فروشانی که در خیابان­های انقلاب، نیاوران و ... و مترو حضور دارند.

, [10], [10], ,

[11]. اربیل.

, [11], [11], ,

[12]. مشاهده موردی برخورد برخی از کارکنان کُرد میوه و تره بار در مناطق مختلف تهران.

, [12], [12], ,

[13]. خود.

, [13], [13], ,

[14]. خویشاوند.

, [14], [14], ,

[15]. نوعی پای­افزار و کفش کردی که از گذشته و تا هم اکنون استفاده می­شود.

, [15], [15],

انتهای پیام/

]

• برچسب ها
• #
• #
• #