رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی مطرح کرد؛
تمدن نوین اسلامی هویت ملی و دینی را تقویت می کند
حجت‌الاسلام رضا غلامی رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در نخستین همایش ملی دانشگاه و تمدن نوین اسلامی گفت: این تمدن علاوه بر اینکه هویت ملی و دینی را تقویت می کند، خودباوری و اعتماد به نفس اجتماعی را نیز مضاعف می‌سازد.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا و به نقل از روابط عمومی مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، نخستین همایش ملی دانشگاه و تمدن نوین اسلامی با حضور و سخنرانی جمعی از اساتید و پژوهشگران دانشگاه‌های کشور، امروز سه‌شنبه ۲۵ بهمن ماه در محل مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی وزارت علوم، تالار فارابی برگزار شد.
حجت‌الاسلام رضا غلامی رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی در این نشست با اشاره به موضوع «علوم انسانیِ تمدنی» گفت: وقتی از تمدن نوین اسلامی سخن می گوییم، منظور پیشرفت های معنادار، همه جانبه، مبتکرانه، جهشی و متمایزی است که نظم و مناسبات مدنی تازه ای را بر اساس تعالیم اسلامی با محوریت عدالت برقرار نموده و فرصت های ملموسی را برای رشد توأمان مادی و معنوی انسانها فراهم کند. روشن است که شکل گیری تمدنی جدید تحت عنوان تمدن نوین اسلامی در این عصر به مثابه «هدفی عالی»، آنهم در رقابت با تمدن مدرن غربی و همچنین تا حدی خارج از اتمسفر مدرنیسم، کار بسیار دشوار و پیچید‌ه‌ای است و نشستن آن به اذهان چندان که تصور می شود آسان نیست. از سوی دیگر، اکثراً می‌دانیم که در حال حاضر، بخش مهمی از بسترهای شکل گیری چنین تمدنی هنوز وجود ندارد اما به چند دلیل، حتی اگر در آینده فرصت شکل گیری تمدن نوین اسلامی بر حسب چشم‌اندازهای گوناگونی که برای آن ترسیم می‌شود مهیا نگردد، چه در زمینه تقویت این هدف عالی و عمومی‌سازی آن، و چه در ساحت گسترش و تعمیق تفکر تمدنی، برای ما سودمند است.
رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی با اشاره به رئوس فرصت شکل گیری تمدن نوین اسلامی در جهت تقویت هدف عالی بیان کرد: این تمدن هویت ملی و دینی را تقویت می کند، خودباوری و اعتماد به نفس اجتماعی را مضاعف می‌سازد، وحدت و انسجام ملی و اسلامی را ارتقاء می دهد، سطح و ابعاد مشارکت سیاسی را بالا می برد، میزان و محدوده همکاری و تعاون اجتماعی را وسعت می بخشد، روحیه رقابت با کشورهای دیگر را تقویت می کند، فرصت های پیشرفت های بزرگ، مبتکرانه و جهشی را مهیا می کند، مقصد و چشم انداز حرکت کشور را روشن تر می‌کند، از به انحراف کشیده شدن ظرفیت های کشور به ویژه منابع انسانی جلوگیری می‌کند.
این استاد دانشگاه در ادامه به جایگاه علم و نهاد علم در تمدن پرداخت و گفت: وقتی در تاریخ تمدن های بزرگ غور می‌کنیم، این واقعیت به نحو واضحی خود نمایی می کند که معرفت و دانش و به تبع آن، نهاد معرفتی و دانشی، در فرایند شکل گیری تمدن ها نقش بی نظیری دارد. در این بین، هر چند همه علوم در تمدن سازی در جای خود از اهمیت وافری برخوردارند اما نمی توان سهم و نقش مرکزی و حیاتی علوم انسانی را انکار نمود. پرسشی که در اینجا قابل طرح است، این است که چه نسبتی میان علوم انسانی و تمدن های جدید وجود دارد؟
او در پاسخ توضیح داد:علوم انسانی تفکر بنیادین تمدن را خلق و تمایزات تمدنی را معین می کند.علوم انسانی رصد خانه پویای ظرفیت ها و مسائل اجتماعی است. امکان پیشگیری و مقابله با آفت ها و آسیب های اجتماعی که سد طریق شکل گیری و تکامل یک تمدن است را فراهم می کند. امکان پیش بینی آینده محتمل را مهیا می کند، سطح سواد اجتماعی را بسط می‌دهد، فرصت رشد و تعالی انسانی و اجتماعی را مضاعف می کند، هدایت بخش و راهبر جامعه به سمت تمدن و مقاصد تمدنی است.علوم انسانی به تکنیک معنا و جهت و مسیر را برای کارکرد های مدنی تکنیک با کم ترین تزاحم هموار می کند، فرصت تکامل خود دانشگاه به مثابه نهاد علم و افزایش کارآمدی آن را هم بوجود می آورد.
رییس موسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی با اشاره به اهمیت تأسیس رشته مطالعه تمدنی در تمامی علوم دانشگاهی گفت: مطلب پایانی من این است که وقتی ما به نحو پررنگ تمدن نوین اسلامی را به عنوان یک هدف عالی معرفی می‌کنیم، لزوم شکل گیری رشته مطالعه تمدنی در دانشگاه ها چه در علوم انسانی و چه در سایر علوم، بروز و ظهور پیدا می کند. رشته مطالعه تمدنی که تصور می شود در همه علوم، اعم از علوم انسانی و سایر علوم یعنی علوم پایه، علوم پزشکی و علوم فنی و مهندسی باید تأسیس شود، از سه لایه عمده می تواند برخوردار باشد : لایه اول : فلسفه و روش‌شناسی مطالعه تمدن به صورت کلان و عمومی؛ لایه دوم : نسبت تمدن و آن علوم و زیر رشته های آن و لایه سوم : روش شناسی جهت دهی به آن علوم به سمت تمدن و نوآوری های تمدنی در یک زنجیره علمی مشخص.
تمدن نوین اسلامی ضرورت جهانی است
محمد مهدی طهرانچی نیز در ادامه این نشست با بیان اینکه تمدن نوین اسلامی ضرورت جهانی است گفت: در سال 2005 بعد از اینکه ایران روی بحث نانو تکنولوژی کار کرد آمریکایی ها فردی را به ایران می فرستند که ببیند در ایران چه خبر است. او دو مقاله می نویسد و در آن از حاکمیت روحانیت در دموکراسی نام می برد که با تحریم فرو نریخته است. از سوی دیگر می گوید مرجعیت علمی ایران در حال بازسازی است و باید با اختلال سیاسی و تحریم جلوی آن را گرفت و منشا آن را آیت الله خامنه ای می داند.
او با اشاره به تجربه تمدن سازی ایرانیان در دوره باستان و اسلامی بیان کرد: ایرانیان توانسته اند در این تمدن سازی مرجعیت علمی پیدا کنند. از سوی دیگر آنها همه علوم را ابزاری برای تعقل در عالم و نشان دادن وحدت در آن می‌بینند. بنابراین علم در جهان ما اینگونه متولد شده است. فارابی از علم الهی و طبیعی نام می برد و این دو را کنار هم می آورد. فیلسوفان اسلامی می گویند بشر می تواند فراگیری از انبیا و تعقل داشته باشد و عالم را جلوه ای از حضور خدا می دانند. در این نگاه علم با معنای علمی که در دنیای غرب وجود دارد متفاوت است و در واقع در هم تنیدگی نگاه خالق و خلقت است.
او با بیان اینکه دانشگاه در جهان مبتنی بر دین زدایی و خلق علمی تاسیس شده و از درون آن تمدن در نمی آید عنوان کرد: دانشگاهی که ما از آن صحبت می کنیم نباید مقلد باشد. غرب در نمیه دوم قرن 20 فراساختارها و بحث همسو کردن علم با دنیا را ایجاد کرد. از سوی دیگر مهاجرت هم تقویت کرد و تحقیقات و اکتشاف های بزرگ را در دست خودش گرفت و آن را به نظام سلطه وابسته کرد.
آنها نگاهشان به دانشگاه کاملا ابزاری است. اما در ایران حیات نوین دانشگاه از تعارض به وحدت رسید و توسط یک عالم دینی یعنی امام خمینی(ره) یک مدلی خلق شد که در آن از دانشگاه انسان ساز و تمدن ساز نام برده است. اگر بخواهیم به سوی تمدن برویم باید جغرافیای علمی و فناوری آن را ایجاد کنیم. علم در دنیای جدید مربوط به غرب نیست و این جغرافیای علمی باید تغییر کند.
او با اشاره به ویژگی های دانشگاه کلاسیک و مدرن افزود: غربی ها امروزه از دانشگاه جهان شبکه ای نام می برند که در آن بحث اقتصاد دانش بنیان و ... طرح می شود. مقام رهبری می گویند تمام رسالت دانشگاه ها و مراکز علمی باید ایجاد تمدن نوین اسلامی باشد و این همان الگوی سومی است که از آن نام برده شده است.
به گفته طهرانچی، تحولی که ما دنبال آن هستیم با رجوع به قرآن امکان پذیر می شود. ما منطق استخراج انرژی و اساسا منطق های علمی مان غلط است. منطق مداخله در سلامت انسان، دخالت در خلقت و ... ما غلط است. امروز این منطق های علمی غلط ما را اداره می کند. پشت این ها هم دولت ها هست نه ملت ها چون باید پول خرج آن شود. امروز ما دچار تبعات حاکمیت این منطق غلط علمی شده ایم و باید بازگشت به تمدن اسلامی داشته باشیم.
او در پایان گفت: نگاه قرآن به کسب ابزار علم و دانش بسیار درست است و باید به آن برگردیم. علم در غرب روابط کامل در خلقت را نمی بیند اما در قرآن خلاف این دیدگاه وجود دارد.
ارسال دیدگاه