دانا گزارش می دهد؛
نگاهی به تحولات ۲۰۲۴؛ از جنگها و ترورها تا فروپاشی دولتها
سالی که گذشت یکی از پرتنشترین و بحرانیترین دورههای تاریخ معاصر بود که در آن جهان شاهد درگیریهای خونین، بحرانهای انسانی گسترده و تغییرات عمیق در توازن قدرت جهانی شد.
به گزارش خبرنگار بین الملل شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ سالهای ۲۰۲۴ و آغاز ۲۰۲۵ را شاید بتوان یکی از پرتنشترین و پرتلاطمترین دورههای تاریخ معاصر دانست؛ در این مدت، جهان شاهد ترکیبی از درگیریهای خونین، بحرانهای انسانی و سیاسی و تغییرات عمیق در توازن قدرتهای جهانی بود که هر یک به نوبه خود آثار ماندگاری بر وضعیت مردم و کشورها گذاشتند. این تغییرات نهتنها معادلات جهانی را به هم ریختند، بلکه نظم بینالمللی که از پایان جنگ جهانی دوم تاکنون بر پایه روابط دیپلماتیک و اقتصادی متقابل استوار بود، به چالش کشیدند.
تداوم نسلکشی در غزه؛ فاجعه انسانی و خیزش جهانی
از اوایل سال ۲۰۲۴، نوار غزه همچنان شاهد یکی از بزرگترین بحرانهای انسانی معاصر بود؛ رژیم صهیونیستی پس از شروع حملات جدید خود به غزه در اواخر سال ۲۰۲۳، عملیاتهای هوایی و زمینی خود را به شدت ادامه داد. این حملات، که اغلب با استفاده از بمبارانهای هوایی و توپخانهای انجام میشد، منجر به تلفات سنگینی شد. براساس گزارشهای سازمانهای حقوق بشر، بیش از ۵۰ هزار نفر جان خود را از دست دادند، که بیشتر آنها غیرنظامیانی بودند که در شرایط فاجعهبار زندگی میکردند.
این وضعیت فاجعهآمیز منجر به گسترش تظاهرات جهانی و حمایت از فلسطین در سراسر دنیا شد. کشورهای مختلف، از جمله در اروپا و آمریکا، شاهد تجمعات گستردهای در اعتراض به حملات اسرائیل و درخواست برای توقف جنگ بودند. در این راستا، جنبشهای حقوق بشری نیز به شدت واکنش نشان داده و از اسرائیل خواستند که تحت فشارهای بینالمللی قرار گیرد. این تظاهراتها به ویژه در کشورهای غربی، همچون فرانسه، آلمان و بریتانیا، که به طور سنتی روابط نزدیکی با اسرائیل دارند، نمود بیشتری یافت.
در سطح دیپلماتیک، بسیاری از کشورهای عربی و حتی برخی کشورهای غربی که پیشتر از سیاستهای اسرائیل حمایت میکردند، به شدت از جنایات اسرائیل در غزه انتقاد کردند. سازمان ملل و سایر نهادهای بینالمللی نیز به سرعت به این بحران واکنش نشان داده و خواستار آتشبس فوری شدند. با این حال، حتی درخواستهای صلح و مذاکرات بینالمللی نتوانستند به طور مؤثری جنگ را متوقف کنند.
همزمان با ادامه حملات، سازمانهای حقوق بشری و گروههای امدادرسانی در تلاش بودند تا کمکهای بشردوستانه را به مردم غزه برسانند؛ اما بحران انسانی در غزه همچنان ادامه یافت و بسیاری از فلسطینیها به دلیل فقدان منابع غذایی، آب و دارو، با مشکلات شدید روبهرو شدند.
در این شرایط، دادگاه بینالمللی لاهه نیز اقدامات حقوقی علیه اسرائیل را آغاز کرد و به بررسی اتهامات نسلکشی و جنایات جنگی علیه اسرائیل پرداخته شد؛ این پروندهها، اگرچه به کندی پیش میرفتند، اما به شدت بر روند تحولات سیاسی جهانی تاثیر گذاشتند و سبب شد که اسرائیل تحت فشارهای بیشتری در عرصه بینالمللی قرار گیرد.
جنگ روسیه و اوکراین؛ ادامه درگیریها و تبعات جهانی
یکی از بزرگترین بحرانهای جهانی که در سال ۲۰۲۴ ادامه یافت، جنگ روسیه و اوکراین بود؛ این جنگ که از فوریه ۲۰۲۲ آغاز شده بود، در طول دو سال گذشته با شدت بیشتری ادامه پیدا کرد. روسیه، پس از شکستهای اولیه در جبهههای جنگ، تلاش کرد با تمرکز بر مناطق شرقی و جنوبی اوکراین، به اهداف خود دست یابد. اوکراین، با حمایت گسترده کشورهای غربی به ویژه ایالات متحده و اتحادیه اروپا، توانست مناطقی را که تحت اشغال روسیه بودند، بازپس گیرد. این پیروزیها، به ویژه در منطقه دونباس و برخی نواحی جنوب اوکراین، تحولی اساسی در روند جنگ به شمار میرفت.
اما در مقابل، جنگ همچنان با شدت ادامه داشت و تلفات جانی زیادی را بر جای میگذاشت. براساس گزارشها، تا پایان سال ۲۰۲۴، بیش از ۱۰۰ هزار نفر در این جنگ کشته شدند؛ این شامل تعداد زیادی غیرنظامی و همچنین هزاران نفر از نیروهای نظامی دو طرف درگیر میشد. در شرایطی که میلیونها نفر از خانههای خود آواره شدهاند، وضعیت انسانی در اوکراین به شدت وخیم بود.
در سطح جهانی، جنگ روسیه و اوکراین تبعات اقتصادی گستردهای نیز به دنبال داشت. تحریمهای شدید اقتصادی که از سوی ایالات متحده و اتحادیه اروپا علیه روسیه اعمال شده بود، تاثیرات سنگینی بر اقتصاد جهانی گذاشت. این تحریمها به ویژه در حوزههای انرژی و مواد اولیه، باعث افزایش قیمتها در سراسر دنیا شد و کشورهای زیادی را درگیر بحرانهای انرژی و افزایش هزینههای زندگی کرد.
از سوی دیگر، این جنگ موجب تحرکات جدیدی در سیاستهای جهانی شد؛ ناتو و اتحادیه اروپا به شدت از اوکراین حمایت کرده و همچنان بر ادامه حمایتهای نظامی از این کشور تاکید داشتند. در مقابل، روسیه نیز از تهدیدهای هستهای و جنگهای سایبری استفاده کرد و تلاش کرد تا به فشارهای بینالمللی پاسخ دهد.
بحران انسانی در سودان؛ فاجعهای فراموششده
یکی از بحرانهای کمتر مورد توجه قرار گرفته، بحران انسانی در سودان بود؛ جنگ داخلی که در آوریل ۲۰۲۳ بین ارتش سودان و نیروهای واکنش سریع (RSF) آغاز شد، تا سال ۲۰۲۴ به شدت گسترش یافت؛ درگیریهای شدید در سراسر سودان، به ویژه در مناطق غربی و جنوبی، منجر به کشته شدن بیش از ۲۰ هزار نفر و آواره شدن میلیونها نفر دیگر شد. این جنگ داخلی که در ابتدا در پی رقابتهای قدرت میان دو گروه نظامی مهم سودانی آغاز شده بود، به یک بحران انسانی عظیم تبدیل شد که کمکی فوری از سوی جامعه جهانی را میطلبید.
کمبود شدید غذا، دارو و امکانات پزشکی باعث شد که وضعیت انسانی در سودان به یکی از فاجعههای بزرگ قرن بیست و یکم تبدیل شود؛ سازمانهای امدادی از جمله سازمان ملل متحد، به رغم مشکلات فراوان در ارسال کمکهای بشردوستانه، توانستند کمکهایی به پناهندگان و آوارگان سودانی ارسال کنند؛ با این حال، بسیاری از این کمکها به دلیل مشکلات امنیتی و بسته بودن مرزها نتوانستند به دست نیازمندان برسند.
بحران سودان با توجه به موقعیت جغرافیایی این کشور و تاثیرات آن بر کشورهای همسایه، همچنان از اهمیت بالایی برخوردار بود؛ کشورهای چاد، مصر و اتیوپی به شدت تحت تاثیر این بحران قرار داشتند و موج پناهندگی از سودان به سمت این کشورها موجب افزایش فشارها در این کشورها شد.
پشتیبانی یمن از فلسطین؛ جنگ نیابتی و افزایش تنشها
در پی درگیریهای غزه و ادامه جنایات اسرائیل علیه فلسطینیان، یمن نیز به شدت به حمایت از مقاومت فلسطین ادامه داد؛ دولت حوثیهای یمن، که خود تحت محاصره نظامی سعودیها قرار داشت، حملات موشکی و پهپادی به اهداف اسرائیلی و منافع غربی در منطقه انجام داد. این حملات واکنشهای شدیدی از سوی اسرائیل و ایالات متحده به دنبال داشت که منجر به حملات هوایی گستردهای به مناطق تحت کنترل حوثیها در یمن شد.
این اقدامات به افزایش تنشها در خلیج فارس و شاخ آفریقا منجر شد و باعث شد که بحرانهای موجود در یمن و مناطق اطراف آن پیچیدهتر شود. جنگهای نیابتی در این منطقه نه تنها موجب ادامه تنشهای منطقهای شد، بلکه بر وضعیت بشری مردم یمن تأثیر منفی گذاشت.
ترور صالح العاروری؛ ضربه به رهبری حماس
در ۲ ژانویه ۲۰۲۴، رژیم صهیونیستی ترور صالح العاروری، معاون رئیس دفتر سیاسی حماس، را در لبنان انجام داد. این اقدام که به وسیله پهپاد صورت گرفت، نشاندهنده شدت بخشیدن به سیاستهای اسرائیل در مقابله با رهبران مقاومت بود. ترور العاروری به واکنشهای گستردهای از سوی جنبشهای مقاومت و کشورهای حامی فلسطین منجر شد و این حادثه، باعث تشدید عملیاتهای نظامی و سیاسی در منطقه گردید.
محاکمه جنایتکاران در دادگاه لاهه؛ شکایت آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی
پس از شکایت آفریقای جنوبی علیه رژیم صهیونیستی به اتهام نسلکشی علیه فلسطینیان، دادگاه بینالمللی لاهه رسیدگی به این پرونده را آغاز کرد. جلسات دادگاه با تمرکز بر بررسی اتهامات مربوط به اعمال خشونتآمیز و نقض گسترده حقوق بشر توسط رژیم صهیونیستی در غزه برگزار شد؛ در تاریخ ۱۶ ژانویه ۲۰۲۴، دادگاه بینالمللی تصمیم قابل توجهی گرفت که اهمیت زیادی در مسیر دادخواهی و حفاظت از حقوق بشر داشت.
در این حکم، رژیم صهیونیستی موظف شد تا اقداماتی جدی برای جلوگیری از تکرار جنایات جنگی در نوار غزه اتخاذ کند. این حکم تاکید داشت که باید به نیازهای انسانی و حفظ کرامت غیرنظامیان توجه ویژهای شود. تلاش برای جلوگیری از کشتارهای بیرویه و ارائه کمکهای ضروری به ساکنان غزه از جمله نکات برجسته این تصمیم بود.
این اقدام از سوی دادگاه لاهه به عنوان یک گام اساسی در جهت استقرار عدالت بینالمللی و تأکید بر ضرورت پاسخگویی در قبال نقضهای حقوق بشری تلقی شد. تصمیم دادگاه واکنشهای گستردهای را در سطح بینالمللی به همراه داشت و توجهات جهانی را به وضعیت بحرانی فلسطینیان در نوار غزه جلب کرد.
این حکم نه تنها بر اهمیت مسئولیتپذیری در قبال جنایات جنگی تأکید میکند، بلکه نشاندهنده قدرت حقوق بینالملل در مقابله با نقضهای جدی حقوق بشر است. در شرایطی که بحرانهای جهانی فراوانی جوامع مختلف را تهدید میکند، چنین تصمیماتی میتوانند به تقویت تلاشهای دیپلماتیک و انسانی برای حل و فصل نزاعهای پیچیده و خشونتآمیز کمک کنند. تصمیم دادگاه لاهه نشاندهنده تعهد جامعه بینالمللی به حفظ احترام به انسانیت و حقوق بشری در سطح جهانی است.
انتخاب ریاست جمهوری روسیه ۲۰۲۴؛ پیروزی مجدد پوتین
در تاریخ ۱۷ مارس ۲۰۲۴، انتخابات ریاست جمهوری روسیه برگزار شد و نتیجه آن باز هم به نفع ولادیمیر پوتین رقم خورد. پوتین با کسب ۸۸ درصد از آرا برای پنجمین دوره متوالی به مقام ریاست جمهوری این کشور رسید. او که از سال ۲۰۰۰ به ریاست جمهوری روسیه مشغول بوده، اکنون برای دورهای شش ساله دیگر تا سال ۲۰۳۰ انتخاب شده است. با این پیروزی، پوتین به طولانیترین دوره ریاست جمهوری در تاریخ روسیه در دو قرن اخیر دست یافته است.
این پیروزی نشاندهنده تثبیت قدرت پوتین در سیاست روسیه است، در حالی که او همچنان در حال رهبری کشور در وضعیت بحرانزا و تنشهای بینالمللی بهویژه در پی جنگ با اوکراین است. انتخاب مجدد پوتین در شرایطی صورت میگیرد که روسیه در حال دست و پنجه نرم کردن با بحرانهای داخلی و خارجی است. جنگ در اوکراین، تحریمهای بینالمللی، و فشارهای اقتصادی از جمله چالشهایی هستند که پوتین باید در دوره جدید خود با آنها روبهرو شود.
مشارکت بالای ۸۸ درصد در انتخابات نشاندهنده پشتیبانی گستردهای از او در داخل کشور است، اگرچه برخی منتقدان انتخابات را به دلیل کمبود رقابت واقعی و محدودیتهای آزادیهای سیاسی در روسیه به چالش کشیدهاند. اما با توجه به قدرت کنترل رسانهها و سرکوب مخالفان، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این انتخابات بازتاب واقعی وضعیت دموکراسی در روسیه نبوده است.
شکست حزب حاکم عدالت و توسعه در ترکیه
انتخابات شهرداریهای ترکیه که در تاریخ ۳۱ مارس ۲۰۲۴ برگزار شد، به نقطه عطفی در عرصه سیاسی این کشور تبدیل شد. برای اولین بار طی ۲۰ سال گذشته، حزب حاکم عدالت و توسعه در این انتخابات شکست خورد و جایگاه خود را به حزب اپوزیسیون خلق جمهوریخواه واگذار کرد. بر اساس نتایج اعلامشده، حزب خلق جمهوریخواه توانست با کسب حدود ۳۸ درصد آرا به پیروزی برسد، در حالی که حزب عدالت و توسعه با ۳۵ درصد آرا در جایگاه دوم قرار گرفت.
این نتایج نشاندهنده تغییرات مهمی در معادلات سیاسی ترکیه است. حزب عدالت و توسعه که تحت رهبری رجب طیب اردوغان برای بیش از دو دهه فضای سیاسی کشور را در کنترل داشت، اکنون با چالشی جدی در جلب اعتماد عمومی مواجه شده است. کاهش حمایت مردمی از این حزب به ویژه در شهرهای بزرگ، از جمله استانبول و آنکارا، نقطهای برجسته در این شکست است.
رجب طیب اردوغان، رئیسجمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه، در واکنش به این نتیجه اذعان کرد که این شکست را باید به عنوان نقطه عطفی در تاریخ حزب تلقی کرد. او تأکید کرد که نتایج انتخابات پیامی روشن از سوی مردم است و حزب باید به بازنگری در سیاستها و رویکردهای خود بپردازد.
عملیات وعده صادق ۱؛ اولین حمله مستقیم ایران به سرزمینهای اشغالی اسرائیل
در تاریخ ۳ آوریل ۲۰۲۴، تحولی اساسی در تنشهای میان ایران و اسرائیل رخ داد که تأثیرات گستردهای در سطح منطقهای و بینالمللی داشت. عملیات وعده صادق ۱، که اولین حمله مستقیم ایران به سرزمینهای اشغالی اسرائیل پس از سالها تنش است، با شلیک بیش از ۴۰۰ تا ۵۰۰ پهپاد و موشک به اهداف اسرائیلی انجام شد. این حمله نه تنها نشاندهنده افزایش تنشها در روابط ایران و اسرائیل، بلکه پیامی قوی از سوی ایران به تلآویو و متحدانش در غرب است.
این حمله درست دو هفته پس از حمله اسرائیل به مقر کنسولگری ایران در دمشق صورت گرفت. در این حمله که به دستور اسرائیل انجام شد، ۱۶ نفر از جمله سردار محمدرضا زاهدی، یکی از فرماندهان ارشد سپاه قدس پاسداران انقلاب اسلامی، به شهادت رسیدند. حمله اسرائیل به مقر کنسولگری ایران در دمشق که با هدف ضربه زدن به منافع ایران در سوریه انجام شد، به نقطهای حساس در بحرانهای خاورمیانه تبدیل شد. ایران به این حمله واکنش شدید نشان داد و عملیات وعده صادق ۱ را بهعنوان پاسخ خود به رژیم صهیونیستی ترتیب داد.
حادثه مرگبار سقوط بالگرد رئیس جمهور ایران
در ۱۹ مه ۲۰۲۴، حادثهای هولناک اتفاق افتاد که در سطح ملی و بینالمللی توجه بسیاری را به خود جلب کرد: بالگرد حامل آیتالله سید ابراهیم رئیسی، رئیسجمهور ایران، حسین امیر عبداللهیان، وزیر خارجه و دیگر مقامات ارشد ایرانی در راه بازگشت از افتتاح سد مشترک رود ارس با آذربایجان سقوط کرد. این فاجعه نهتنها جان بسیاری از مقامات برجسته کشور را گرفت، بلکه تأثیرات عمیقی بر صحنه سیاسی و امنیتی ایران برجا گذاشت.
جنایات ادامهدار در مناطق اشغالی
یکی از حوادث تلخ اخیر، حمله به اردوگاه و چادرهای آوارگان فلسطینی در منطقه تل السلطان در غرب رفح بود. این حمله جان دستکم ۳۵ فلسطینی بیگناه را گرفت و تعدادی از چادرهای پناهندگان را به آتش کشید.
در عملیاتی دیگر، رژیم صهیونیستی با ادعای تلاش برای آزادسازی چهار زندانی اسرائیلی به اردوگاه النصیرات یورش برد. این اقدام مرگبار باعث کشته شدن بیش از ۲۱۰ فلسطینی و زخمی شدن حدود ۴۰۰ نفر دیگر شد. این حمله وحشیانه بار دیگر چهره خشن و ستمگرانه این رژیم را نشان داد.
همچنین، در روز ۱۰ آگوست، بیش از ۱۰۰ فلسطینی که در حال ادای نماز صبح در مدرسه التابعین بودند، هدف حمله سه موشک قرار گرفتند. این اقدام غیرانسانی و بیرحمانه به شهادت بسیاری انجامید و نقض آشکار حقوق بشر و آزادیهای دینی محسوب میشود.
این رخدادهای دردناک، نمایانگر وضعیت بغرنج انسانی در سرزمینهای فلسطینی است. جامعه بینالمللی باید برای جلوگیری از ادامه این جنایات، اقدامات جدی و فوری انجام دهد. تحریمهای اقتصادی و فشارهای دیپلماتیک یکی از ابزارهایی است که میتواند رژیم صهیونیستی را مجبور به توقف این حملات کند.
تلاش برای حفاظت از حقوق بشر و پایان دادن به اشغالگری، باید در محور اصلی سیاستهای جهانی قرار گیرد تا امنیت و آرامش به فلسطینیان بازگردد و صلح در منطقه حاکم شود. این وظیفه همه دولتها و سازمانهای بینالمللی است که برای برقراری عدالت و جلوگیری از چنین جنایات فجیعی، به اقداماتی موثر دست بزنند.
پیروزی راستگرایان افراطی در انتخابات پارلمان اروپا
در انتخابات پارلمان اروپا که در نهم ژوئن سال گذشته برگزار شد، احزاب راستگرای افراطی به موفقیت چشمگیری دست یافتند. این احزاب در کشورهای فرانسه، ایتالیا و اتریش بیشترین کرسیها را کسب کردند و در آلمان و هلند به رتبه دوم دست یافتند. این موفقیت باعث نگرانیهای گستردهای در میان تحلیلگران و سیاستگذاران اروپایی شده است.
تحلیلگران بر این باورند که گسترش رویکردهای افراطی تهدیدی جدی برای آینده اتحادیه اروپا محسوب میشود. احزاب راستگرا اغلب با طرحهایی همچون خروج از اتحادیه یا کاهش اختیارات آن، به ارائه برنامههای خود پرداختهاند. این رویکردها میتوانند تاثیرات عمیقی بر یکپارچگی و استواری اتحادیه اروپا داشته باشند و به طور بالقوه موجب تضعیف آن شوند.
روند صعودی این احزاب در کشورهای مختلف اروپایی، نشانهای از تغییرات عمده در محیط سیاسی این قاره است که میتواند منجر به تغییرات اساسی در سیاستهای اتحادیه اروپا شود. از این رو، مقامات اروپایی باید به سرعت به این پدیده پاسخ دهند و راهکارهایی برای مقابله با افراطگرایی و حفاظت از یکپارچگی اتحادیه بیابند.
گسترش ایدههای افراطی، نیازمند گفتگو و بحثهای جدی در سطح ملی و اتحادیهای است تا پاسخی مناسب و متعادل به نیازها و نگرانیهای شهروندان اروپا ارائه شود و بدین ترتیب، آیندهای پایدار و یکپارچه برای این قاره تضمین گردد.
انتخابات ریاست جمهوری ایران پس از شهادت آیتالله رئیسی
پس از شهادت آیتالله سید ابراهیم رئیسی در حادثه سقوط بالگرد در ۱۹ مه ۲۰۲۴، ایران وارد دورهای بحرانی و حساس شد. این حادثه که شوکی بزرگ به کشور وارد کرد، نه تنها زمینهساز بحرانهای سیاسی و اجتماعی شد، بلکه نیاز به برگزاری انتخابات ریاست جمهوری جدید را نیز به دنبال داشت.
در نتیجه این بحران و تحت شرایطی خاص، تصمیم به برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری گرفته شد. انتخابات در روز ششم جولای ۲۰۲۴ برگزار شد و به رغم چالشهای موجود، روند رقابتی پرتنشی در آن شکل گرفت.
در این انتخابات، مسعود پزشکیان، توانست در رقابتهای فشرده به عنوان رئیسجمهور منتخب ایران انتخاب شود.
ترور اسماعیل هنیه
در تاریخ ۳۱ جولای ۲۰۲۴ اسماعیل هنیه، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس و نخستوزیر سابق فلسطین، در یک حمله تروریستی در محل اقامت خود در تهران به شهادت رسید. هنیه که یکی از شخصیتهای برجسته و تاثیرگذار فلسطینی بود، برای شرکت در مراسم تحلیف رئیسجمهور جدید ایران به تهران سفر کرده بود.
این حمله تروریستی که در شرایطی بسیار حساس و پرتنش در منطقه رخ داد، موجی از نگرانی و واکنشهای شدید در سطح بینالمللی را برانگیخت.
روی کار آمدن اسلامگرایان در اردن
جبهه عمل اسلامی، شاخه سیاسی وابسته به اخوان المسلمین، در انتخابات پارلمانی اردن موفق شد ۱۷ کرسی از لیستهای حزبی و ۱۴ کرسی از لیستهای محلی را به خود اختصاص دهد و در واقع پیشتاز این انتخابات گردد. این پیروزی در شرایطی حاصل شد که مردم اردن اعتراضات گستردهای را در محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی و در حمایت از فلسطین به راه انداخته بودند. این تحولات به روشنی نشاندهنده تاثیر جنبشهای اسلامگرا در فضای سیاسی اردن و همچنین تأثیر جنبشهای اجتماعی و مردمی در روند انتخابات است.
خروج آمریکا از نیجر
پس از وقوع کودتا در نیجر، این کشور توافق همکاری نظامی با ایالات متحده آمریکا که در سال ۲۰۱۲ امضا شده بود را رد کرد. این رویداد باعث شد که آمریکا نیروهای خود را از نیجر خارج کند. نیروهای آمریکایی در تاریخ ۱۵ سپتامبر ۲۰۲۴ بهطور کامل از نیجر خارج شدند. این اتفاق نشاندهنده تغییرات مهم در روابط بینالمللی و نیز سیاستهای ایالات متحده در آفریقا و خصوصاً در منطقهی شاخ آفریقا است.
ترور سید حسن نصرالله
در تاریخ ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴، ارتش رژیم صهیونیستی با حمله موشکی گسترده به مقر فرماندهی حزبالله لبنان در ناحیه جنوبی بیروت، به دنبال هدف قرار دادن سید حسن نصرالله، دبیرکل این حزب بود. این حمله با بیش از ۸۵ بمب به وزن تقریبی یک تن برای هر بمب انجام شد. روز بعد، حزبالله لبنان خبر شهادت دبیرکل خود را تأیید کرد. این حمله تأثیرات زیادی بر معادلات منطقهای و سیاستهای ایران و حزبالله لبنان خواهد داشت.
گسترش جنگ در جبهه لبنان و عملیات وعده صادق ۲
ارتش رژیم صهیونیستی در اوایل ماه اکتبر ۲۰۲۴، عملیات نظامی محدودی را در جنوب لبنان آغاز کرد. این عملیات پس از آن صورت گرفت که ایران در واکنش به ترور فرماندهان برجسته خود، حملهای بیسابقه با بیش از ۲۵۰ موشک بالستیک به سرزمینهای اشغالی انجام داد. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی اعلام کرد که هدف این حمله، مراکز نظامی و امنیتی در قلب سرزمینهای اشغالی بوده است. این تحولات نشاندهنده تشدید تنشها و درگیریها در جبهههای مختلف منطقهای است.
شهادت یحیی السنوار
در جریان یک درگیری با نظامیان صهیونیست در منطقه رفح، یحیی السنوار، رئیس دفتر سیاسی جنبش حماس، در تاریخ ۱۸ اکتبر ۲۰۲۴ به شهادت رسید. شهادت وی بهویژه پس از یک سال از آغاز عملیات طوفان الاقصی، واکنشهای گستردهای را در سطح جهانی به همراه داشت. انتشار آخرین تصاویر و فیلمهای این فرمانده شهید توسط رژیم صهیونیستی، در واقع باعث شد که این تحولات به شکستی برای دستگاه تبلیغاتی آن تبدیل شود.
انتخاب مجدد ترامپ
در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا که در تاریخ ۵ نوامبر ۲۰۲۴ برگزار شد، دونالد ترامپ توانست رقیب خود، کامالا هریس از حزب دموکرات، را شکست دهد و بهعنوان رئیسجمهور جدید آمریکا انتخاب شود. این پیروزی ترامپ نشاندهنده تغییرات در سیاستهای داخلی و خارجی ایالات متحده و همچنین تأثیر آن بر تحولات جهانی است.
صدور حکم بازداشت نتانیاهو
دیوان بینالمللی لاهه در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۲۴ حکم بازداشت بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر رژیم صهیونیستی، و یوآف گالانت، وزیر جنگ سابق این رژیم، را صادر کرد. این حکم به اتهام ارتکاب جنایات جنگی و جنایات ضد انسانی در نوار غزه صادر شد. این حکم توجه بسیاری از محافل بینالمللی را جلب کرد و در پی آن، تعدادی از کشورهای عضو دیوان لاهه اعلام کردند که به اجرای مصوبات این دادگاه پایبند خواهند بود. اما در مقابل، ایالات متحده آمریکا و رژیم صهیونیستی مشروعیت این حکم را زیر سوال بردند. این تحولات بهویژه بر روابط میان کشورهای غربی و رژیم صهیونیستی و همچنین چالشهای بینالمللی در زمینه عدالت جنگی تأثیرگذار خواهد بود.
توافق هند و چین
در تاریخ ۲۲ نوامبر ۲۰۲۴، هند و چین موفق شدند توافقی برای پایان دادن به منازعه مرزی که مدتهاست میان دو کشور ادامه داشت، به امضاء برسانند. مرز مشترک میان هند و چین ۳۵۰۰ کیلومتر طول دارد و بخشهایی از این مرز از مدتها پیش مورد اختلاف بود. این توافق نه تنها به کاهش تنشها در منطقه کمک میکند، بلکه بهویژه در زمینه مسائل اقتصادی و تجاری نیز میتواند تأثیرات مثبتی برای هر دو کشور به دنبال داشته باشد. این پیشرفت بهویژه در عرصه جهانی نشاندهنده اهمیت دیپلماسی و مذاکره در حل و فصل منازعات مرزی است.
آتشبس در لبنان
در تاریخ ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴، آتشبس میان رژیم صهیونیستی و حزبالله لبنان بهدست آمد. طبق مفاد این آتشبس، رژیم صهیونیستی متعهد شد که عملیات ضد اراضی لبنان و حمله به مواضع غیرنظامی و نظامی را متوقف کند. از سوی دیگر، حزبالله لبنان نیز اعلام کرد که عملیات خود علیه رژیم صهیونیستی را متوقف میکند. این آتشبس بهویژه در شرایطی بهدست آمد که تنشها در جبهه جنوبی لبنان شدید شده بود و احتمال گسترش درگیریها به مناطق دیگر وجود داشت. این توافق میتواند به ایجاد فضایی برای مذاکرات بیشتر و بهبود شرایط انسانی در منطقه کمک کند.
سقوط ناگهانی اسد
در تاریخ ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴، گروههای مسلح معارض دولت سوریه عملیات نظامی خود را علیه حاکمیت مرکزی سوریه آغاز کردند. طی ۷۲ ساعت، این گروهها موفق شدند کنترل کامل استان حلب را بهدست آورند. سپس بدون درگیری شدید به سمت شهرهای حماه و حمص حرکت کرده و در نهایت، در روز ۸ دسامبر ۲۰۲۴، دولت بشار اسد را در دمشق سرنگون کردند. این تحولات نشاندهنده تغییرات شدید در معادلات قدرت در سوریه و منطقه است. سقوط دولت اسد پیامدهای گستردهای برای آینده سوریه و همچنین درگیریهای منطقهای خواهد داشت و احتمالاً باعث تغییرات در سیاستهای منطقهای و جهانی خواهد شد.
این دوره پرتنش نشاندهنده تغییرات عمدهای در ساختارهای سیاسی جهانی، سیاستهای داخلی کشورها و نحوه تعامل قدرتهای جهانی با یکدیگر بود. بحرانهای انسانی و نظامی همچنان در این دوره ادامه یافتند و تحولات عمدهای در روابط بینالملل، بهویژه در مناطق خاورمیانه، آفریقا و اروپا به وقوع پیوست.
ارسال دیدگاه