داشته باشد؟

رضا شجیع استاد دانشگاه و کارشناس ورزش در یادداشتی به تحلیل نقشه راه «ایران قوی باید ورزش قوی داشته باشد» پرداخت.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بیانات مقام معظم رهبری مبنی بر اینکه «ایران قوی باید ورزش قوی داشته باشد» از چند جنبه قابل تحلیل و ارزیابی است که پرداختن به آن در این برهه از زمان ضروری است.

۱- ورزش، یکی از عناصر قدرت ملی

به نظر اینجانب مهمترین فراز بیانات مقام معظم رهبری که اتفاقا بخشی از فرایند رمزگشایی از کلیدواژه «ورزش قوی» در آن نهفته است، اشاره به نقش ورزش در نمایش «قدرت ملی» است که عمق نگاه راهبردی ایشان به مقوله ورزش را نشان می دهد. منظور از «قدرت ملی» در ادبیات جغرافیای سیاسی، مجموع تمامی منابع در دسترسی است که یک ملت از آنها برای پیگیری اهداف ملی خود استفاده می کند و یک «ملت قوی» ملتی است که قدر تمامی منابع و داشته های خود را می داند و از آنها در جهت تحقق اهداف خود استفاده می کند. از این رو به نظر می رسد از منظر رهبری، ورزشکاران ملی دارای دو ویژگی شاخص هستند؛ یکی آنکه خود تجلی یک منبع و سرمایه ملی محسوب می شوند و دوم اینکه می توانند عصاره این منبع و سرمایه را در میدان های بزرگ و بین المللی ورزش به همگان نشان دهند. از این منظر مقام معظم رهبری در حال تبیین نقش و جایگاه ویژه ورزش در نظام اسلامی هستند و از نظر ایشان کمتر پدیده ای توان ایفای این کارکرد دوگانه را دارد. کارکردی که به تقويت هويت و عزت نفس ملي به عنوان بنيادي ترين اصل قدرت يابي و اقتدارافزايي ايران کمک کرده و همچنان کمک خواهد کرد.

۲- ورزش قوی در خدمت ایران قوی

دومین نکته بسیار مهم در بیانات مقام معظم رهبری در جمع ورزشکاران اشاره به رسالت و مأموریت محوری ورزش در نظام اسلامی است؛ از این منظر که بر اساس دیدگاه ایشان؛ ورزشی مطلوب و مورد تأیید است که در خدمت آرمان ها، اهداف و بر اساس بیانیه گام دوم انقلاب، ورزشی در خدمت «جامعه پردازی» و «تمدن سازی» باشد و عدم تناسب ورزش با ایران و آرمانی و تمدنی مدنظر مقام معظم رهبری مورد تأیید نمی باشد. از این نظر رهبری در حال دعوت جامعه ورزش به یک آرمان مشترک و از همه مهمتر ایجاد یک تصویر آرمانی مشترک هستند تا نظر نهادهای مختلف جامعه (در اینجا نهاد ورزش) را به سمت یک هدف مشترک که‌ همانا تحقق «ایران قوی» است سوق دهند. از نظر ایشان یکی از پیش فرض های تحقق ایران قوی، نهادهای اجتماعی توانمندی است که همگی دارای یک مفاهمه مشترک در خصوص مسیر آینده هستند؛ از این تأکید ایشان بر واژه «باید» بسیار قابل تأمل است و برای جامعه ورزش جهت ساز و آگاهی‌ بخش است.

۳- لازمه قوی شدن

در تحلیل الزامات قوی شدن، ساده ترین تحلیل این است که ما فکر‌ کنیم برای تحقق ورزشی قوی نیازمند بودجه، برنامه، منابع و زیرساخت هایی قوی هستیم؛ اما‌ به اعتقاد بنده این موارد فرع است؛ لازمه اصلی «قوی شدن ورزش»، اراده مدیران برای نقش آفرینی فعالانه در شرایط پیچیده و ‌مبهم کنونی است و اینکه هیچ قوی شدنی بدون تمرین و تغییر اتفاق نمی افتد. از این منظر؛ لازمه‌ قوی شدن، پیش از هر چیز داشتن اراده برای تغییر و «مواجهه عقلانی، علمی و فعالانه با مسائل و چالش ها» است که می‌تواند زمینه را برای اقدامات عملی بعدی فراهم کند. از این منظر سکون، انفعال و ایستایی مدیریتی در مقابل گفتمان «ورزش قوی» قرار دارند و نقطه آغازین حرکت به سمت «ورزش قوی» اراده و حرکتی است که از ذهن دولتمردان و مدیران ارشد ورزش کشور آغاز می شود. باور به شعار «ما می توانیم» از توانی سخن می گوید که ریشه در همین «قوی» شدن دارد.

۴- ریل گذاری‌ برای ورزش قوی

به نظر می رسد فرمول ها و عناصر اصلی تحقق «ورزش قوی» در راهبردهای هفت گانه بیانیه گام دوم انقلاب نهفته باشد؛ ورزش قوی ورزشی است که به اقتصاد و استقلال کشور کمک کند، برای کشور در صحنه های بزرگ بین المللی عزت آفرین باشد، در علم و دانش سرآمد و پیشرو باشد و از همه مهمتر، خود منادی اخلاق و معنویت باشد. ورزشی فسادستیز که خود عاری از فساد باشد و در راستای بهبود سبک زندگی فعال و سالم ایرانیان نقش آفرینی کند. اگر این مفاهیم را به عنوان ریل های لازم برای قطار پیشرفت ورزش تصور کنیم، اکنون این یک برنامه جامع مبتنی بر اصول حرفه است که ما را در مسیر تحقق آرمان ورزش قوی با مولفه های ورزش تربیتی، همگانی، قهرمانی و حرفه ای قوی یاری می کند. پس با توجه به فرمایشات مقام معظم رهبری می‌توان نتیجه گرفت؛ ریل گذاری صحیح در مسیر تحقق «ورزش قوی» نیازمند زیرساخت فکری است که این زیرساخت ها یا همان راهبردهای بیانیه گام دوم انقلاب به مثابه ریل در، کشور را در مسیر مقصدی که برنامه پیشرفت ورزش کشور تعیین خواهد کرد رهنمون خواهد ساخت. از این رو تأکید رهبری بر ضرورت داشتن برنامه حرفه ای مؤید مقصد و‌ ریل گذاری صحیحی است که تمای اجزای تحقق ورزش قوی را در کنار یکدیگر قرار می دهد.

۶- ایده های جدید، پاسخ های قوی

حرکت قطار پیشرفت ورزش به سمت آرمان «ورزش قوی» نیازمند سوختی است که می توان آن را در منابع انسانی، بودجه‌ و زیرساخت های آن جستجو کرد و اکنون زمان آن رسیده است که بگوییم؛ عدم توازن توسعه ورزش طی دهه های گذشته، دامن ورزش را گرفته است. علی رغم این چالش ها؛ آنچه امیدبخش است تحول خواهی و انگیزه بالای جامعه ورزش برای «تغییر» است و هیچ چیز به اندازه این گفتمان مقام معظم رهبری نمی توانست، افکار، ایده ها و اهداف دست اندرکاران ورزش را به یکدیگر نزدیک کند. موضوع مهم در این راستا؛ اشاره ایشان به خلاء ها و پرسش هایی است که هنوز مدیریت ورزش در نظام جمهوری اسلامی ایران پاسخی برای آنها نیافته است؛ رهبری از مسئولین می خواهد یک بار برای همیشه به این پرسش ها پاسخ دهند و پاسخ به همه این سئوالات است که ما را برای حرکت به سمت آرمان «ورزش قوی» آماده می کند.

رضا شجیع – استاد دانشگاه و کارشناس ورزش