گزارش دانا به مناسبت ۲۷ صفر، روز وقف؛
وقف؛ میراث پیامبر و سرمایهای برای فردای جامعه
بیستوهفتم ماه صفر، یادآور سنت ماندگار وقف در اسلام است؛ حرکتی که پیامبر اکرم(ص) بهعنوان نخستین واقف آغاز و امام حسن مجتبی(ع) بهعنوان نخستین متولی ادامه داد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به مناسبت روز وقفبه گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ بیست و هفتم ماه صفر، یک روز پیش از سالروز شهادت پیامبر اعظم(ص) و امام حسن مجتبی(ع)، در تقویم رسمی کشور با عنوان «روز وقف» ثبت شده است. این نامگذاری، یادآور یکی از عمیقترین سنتهای اسلامی است که ریشهاش در فرهنگ انفاق و نیکوکاری، و ثمرهاش آبادانی جامعه و ارتقای سطح زندگی مردم است.
وقف در آینه وحی
قرآن کریم جایگاه والایی برای انفاق و بخشش قائل است. در آیه ۹۲ سوره آلعمران آمده است:
«لن تنالوا البر حتی تنفقوا مما تحبون»
«هرگز به مقام برّ و نیکی نخواهید رسید مگر آنگاه که از آنچه دوست دارید انفاق کنید.»
این آیه، روح اصلی وقف را بیان میکند: گذشتن از آنچه عزیز و ارزشمند است برای خدمت به دیگران و رضای الهی. به تعبیر بسیاری از مفسران، وقف نوعی «انفاق ماندگار» است که آثارش، بهجای محدود شدن به یک زمان خاص، نسلها را دربرمیگیرد.
پیشینه تاریخی وقف در اسلام
وقف، پدیدهای تازه یا اختصاصی به اسلام نیست؛ اما در تعالیم پیامبر اکرم(ص) ساختارمند، هدفمند و قانونمند شد. روایتها نشان میدهد که پیامبر بهعنوان نخستین واقف در اسلام، موقوفاتی برای فقیران، خانوادههای بیسرپرست و تامین زیرساختهای زندگی عمومی ایجاد کردند. پس از ایشان، امام حسن مجتبی(ع) در جایگاه نخستین متولی موقوفات امیرالمؤمنین(ع)، الگوی مدیریتی وقف را پایهگذاری کرد.
ابعاد اجتماعی و قرآنی مصرف موقوفات
مطابق با آیه ۶۰ سوره توبه، صدقات و وقف باید در هشت حوزه مصرف شود: فقیران، نیازمندان ناتوان، متصدیان اداره امور صدقات، تألیف قلوب، آزادسازی بندگان، یاریرسانی به مقروضان، امور مربوط به «فی سبیلالله» و کمک به راهماندگان و مسافران درمانده. این تنوع، وقف را به ابزاری کارآمد برای پاسخگویی به طیف گستردهای از مشکلات جامعه بدل کرده است؛ از کاهش فقر و بیکاری گرفته تا توسعه آموزش، بهداشت و فرهنگ.
نقش وقف در عصر امروز
در شرایط کنونی که فشارهای اقتصادی و اجتماعی بر اقشار ضعیف جامعه افزایش یافته است، کارشناسان حوزه اوقاف تأکید دارند که اگر موقوفات بهدرستی مدیریت شود، میتوان بخشی از بار سنگین رفاه عمومی را از دوش بودجه دولت برداشت. نمونههای موفق در حوزههایی مانند ساخت مدارس، بیمارستانها، مراکز فرهنگی، و حتی حمایت از پژوهشهای علمی، نشان میدهد که وقف همچنان میتواند موتور محرک توسعه محلی و ملی باشد.
چالشهای مدیریت اوقاف
با وجود ظرفیتهای عظیم، سوءمدیریت، نبود آمار دقیق از موقوفات، و ضعف شفافیت در برخی بخشها، مانع از بهرهبرداری کامل از این منابع شده است. فعالان این حوزه معتقدند که بهروزرسانی قوانین، استفاده از فناوریهای نوین رصد و مدیریت، و تربیت مدیران متخصص وقف، سه رکن اصلی برای بازسازی اعتماد عمومی و افزایش اثرگذاری وقف است.
وقف؛ پیوند زمین و آسمان
تجلی روحیه انفاق، نیکوکاری و ازخودگذشتگی در قالب وقف، یکی از مهمترین راههای رسیدن به درجات بالای ایمان است. این سنت حسنه، همانند چشمهای همیشه جوشان، نه تنها در دنیا گرهگشای مردم است، بلکه در آخرت، سرمایهای بیپایان برای واقف خواهد بود.
وقف، عهدی است میان انسان و جاودانگی، پیمانی که تا زمانی که خیرش به دیگران میرسد، نسخ نمیشود و نام واقف را زنده نگه میدارد.
ارسال دیدگاه