عبدالمجید شیخی در گفتگو با دانا:
کاهش قدرت خرید مردم در یک سال گذشته/ مهارگر تورم، موتور تورمی شد
یک اقتصاددان با استناد به دلایل مختلف گفت: دولت نه تنها نتوانست تورم را کنترل کند، بلکه خودش بزرگترین عامل رشد قیمتها بود.
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ عبدالمجید شیخی، استاد دانشگاه و کارشناس اقتصادی، در گفتگو با خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ گفت: “دولت نه تنها نتوانست تورم را کنترل کند، بلکه خودش بزرگترین عامل رشد ۷۰ درصدی قیمتها بود و در محور کلیدی زیر به تحلیل عملکرد اقتصادی دولت پرداخت:
- دولت فاقد هرگونه سیاست منسجم برای مهار تورم است — و سیاستهای فعلی، خود تورمزا هستند.
- تورم واقعی، برای فقرا ۳ برابر ثروتمندان سنگینتر است — چون سبد مصرفشان شامل کالاهایی است که بیشترین جهش قیمتی را داشتهاند.
- افت ارزش ریال، ۷۰ درصد از قدرت خرید مردم را از جیبشان کشیده — و به جیب دلالان و سفتهبازان ریخته است.
- اقتصاد ایران تحت نفوذ “خواندههای غربزده” قرار گرفته — و تنها دولت رئیسی تا حدی این روند را متوقف کرد.
- پول ملی آنقدر بیثبات شده که تولیدکننده دیگر نمیداند چقدر هزینه میکند — و چقدر درآمد میکند.
- فعالیتهای غیرمولد، ضریب فزاینده پولی تا ۱۰۰ دارند — در حالی که بخش تولیدی در سکوت مرده است.
- دولت، فرصتهای طلایی را در دیپلماسی اقتصادی از دست داده — و به جای همکاری با همسایگان و همپیمانان، دنبال “التماس” از دشمن است.
- نوسان نرخ ارز، محصول عمدی یا غفلت دولت است — و این اختلاف ۱۵ هزار تومانی با ۹۰ هزار تومانی، فقط به نفع انحصارگران است.
- راه نجات؟ تثبیت ارزش پول ملی بر اساس طلا — و بازگشت نرخ ارز به “قیمت واقعی” که IMF هم تأیید کرده است.
گفتوگوی تفضیلی دانا با عبدالمجید شیخی:
راه دانا: جناب شیخی، اولین سؤال ما این است: آیا دولت در یک سال گذشته توانسته تورم را کنترل کند؟
شیخی: نه، نه فقط نتوانسته، بلکه خودش موتور اصلی تورم بوده است. هیچ ارادهای برای مهار تورم وجود نداشته. سیاستهای مالی و پولی که اجرا شده، نه تنها تورم را کاهش نداده، بلکه شتابدهنده آن بودهاند. وقتی پول چاپ میشود، وقتی نرخ ارز آزاد است، وقتی بودجه با کسری تأمین میشود، تورم طبیعی است. اما وقتی دولت این سیاستها را ادامه میدهد، یعنی عمدی میخواهد قیمتها بالا برود.
راه دانا: تورم برای همه یکسان است؟
شیخی: اصلاً نه. تورم دو چهره دارد: آشکار و پنهان. برای کسی که درآمد بالا دارد و سبد مصرفش شامل خدمات لوکس است، تورم ۴۰ درصد است. اما برای خانوادهای که فقط برنج، نان، مرغ و حبوبات میخرد، تورم بین ۱۵۰ تا ۳۰۰ درصد بوده است. در دوره دولت پزشکیان، قیمت این کالاها آنقدر بالا رفت که جیب فقرا کاملاً خالی شد. این، تورم نیست، غارت سیستماتیک است.
راه دانا: نقش افت ارزش ریال چه بوده است؟
شیخی: از زمان همتی تا امروز، ریال ۷۰ درصد از ارزش خود را از دست داده. این یعنی ۷۰ درصد از قدرت خرید مردم، کارمندان، بازنشستگان، کارگران، از جیبشان کشیده شده و به جیب دلالان، سفتهبازان و صادرکنندگان انحصاری ریخته شده است. وقتی نرخ ارز از ۱۵ هزار به ۹۰ هزار تومان میرسد، چه کسی سود میکند؟ کسی که ارز میخرد و کالا میفروشد، نه کسی که حقوق میگیرد و نان میخرد.
راه دانا: چرا این اتفاق افتاده؟ آیا این فقط “سوءمدیریت” است؟
شیخی: خیر. این سوءمدیریتِ عمدی است. دولتهای یازدهم، دوازدهم و چهاردهم، و تا حدی سیزدهم، تحت نفوذ تفکرات نئولیبرالی و “خواندههای غربزده” بودند. آنها میخواستند اقتصاد را “باز” کنند، بدون اینکه ببینند “باز” کردن، یعنی دروازه را به روی دشمن باز کردن. تنها دولت رئیسی تا حدی این روند را متوقف کرد، تورم را از ۶۰ درصد به ۳۲ درصد رساند، اما عمرش کافی نبود تا این روند را ادامه دهد.
راه دانا: چه اتفاقی برای تولید افتاده است؟
شیخی: پول ملی آنقدر بیثبات شده که تولیدکننده دیگر نمیداند چقدر هزینه میکند. فردا نرخ ارز چقدر میشود؟ فردا مواد اولیه چقدر میشود؟ فردا دستمزد چقدر میشود؟ وقتی نمیدانی، تولید نمیکنی. نتیجه؟ رشد اقتصادی فقط در بخشهای غیرمولد، مثل سفتهبازی، دلالی، و واسطهگری، دیده میشود. ضریب فزاینده پولی در بخش تولید، پایین است، اما در بخش غیرمولد، گاهی به ۱۰۰ میرسد! یعنی یک تومان پول، ۱۰۰ تومان سود میکند، بدون اینکه یک کالا تولید شود!
راه دانا: پس تولیدکننده چه انگیزهای دارد که تولید کند؟
شیخی: هیچ انگیزهای ندارد، بلکه تنبیه میشود. هرچه تولید میکند، هزینهاش بیشتر از درآمدش میشود. برق قطع میشود، ظرفیت کارخانه به یکسوم میرسد. نرخ ارز میپرد، هزینه مواد اولیه چند برابر میشود. نیروی کار گران میشود، ولی محصول را نمیتوان گران فروخت. نتیجه؟ تعطیلی، فرار از تولید، و رفتن به سمت فعالیتهای غیرمولد.
راه دانا: آیا دولت فرصتهایی را از دست داده است؟
شیخی: بله، بزرگترین فرصت، “نهضت ملی مسکن” بود. اگر تأمین مسکن و اعتبار معنادار انجام میشد، بیش از ۳۰۰ رشته شغلی بهصورت زنجیرهای فعال میشد، و اقتصاد حرکت میکرد. اما هیچ اقدامی نشد. در دیپلماسی هم، به جای تقویت پیمانهای اوراسیا، بریکس و شانگهای، دنبال “التماس” از دشمن برای برجام جدید است. حتی در اجلاس شانگهای، شرکت سردی داشت، در حالی که میتوانست از ظرفیتهای این پیمانها برای جذب سرمایه و بازار استفاده کند.
راه دانا: چرا نرخ ارز اینقدر نوسان دارد؟
شیخی: چون دولت عمدی یا غفلتی، بازار ارز را رها کرده است. اختلاف بین نرخ رسمی (۱۵ هزار) و بازار آزاد (۹۰ هزار)، یک شکاف تاریخی و بیسابقه است. این اختلاف، فقط به نفع انحصارگران پتروشیمی، فولاد، نفت، و دلالان ارز و سفتهبازان است. آنها با این اختلاف، ملیاردها دلار سود میکنند، در حالی که مردم با حقوق ۱۰ میلیونی، نمیتوانند یک کیلو گوشت بخرند.
راه دانا: چه کسانی بیشترین ضربه را خوردهاند؟
شیخی: کارمندان، بازنشستگان، مستمریبگیران، و کارگران زحمتکش. آنها درآمد ثابت دارند، اما قیمتها برایشان هر روز میپرد. از زمان همتی تا امروز، ۷۰ درصد از قدرت خریدشان از بین رفته است. طبق گزارش صندوق بینالمللی پول، نرخ واقعی دلار کمتر از ۱۵ هزار تومان است، نه ۹۰ هزار. پس چرا این اختلاف وجود دارد؟ چون منافع شخصی بر منافع ملی اولویت دارد.
راه دانا: راه نجات چیست؟
شیخی: باید ارزش پول ملی را بر اساس طلا تعریف و تثبیت کنیم. نرخ ارز را به قیمت واقعی، همان ۱۵ هزار تومان، بازگردانیم. وقتی این اتفاق بیفتد، تورم صفر میشود، رشد اقتصادی شروع میشود، و حتی صادرکنندگان هم سود میکنند، چون بازار داخلی زنده میشود. اما این کار، نیازمند شجاعت سیاسی، شکستن انحصارها، و مقابله با سفتهبازان است، چیزی که دولت فعلی از آن بیزار است.
وقتی دولت، دشمن اقتصاد ملی باشد، مردم گرسنه میمانند
به گزارش راه دانا؛ عبدالمجید شیخی در این گفتوگو، با زبانی صریح و مستند، نشان داد که تورم ایران، “طبیعی” نیست، “ساختگی” است. ساختهشده توسط:
- سیاستهای پولیِ تورمزا
- رها کردن بازار ارز
- نفوذ تفکرات خارجی
- غفلت از تولید و تشویق فعالیتهای غیرمولد
- التماس به جای دیپلماسی اقتصادی
- و در نهایت، غارت قدرت خرید مردم برای منافع یک گروه خاص
وی تاکید داشت: راه نجات وجود دارد، اما نیازمند ارادهای است که فعلاً در ساختمانهای دولتی دیده نمیشود.
ارسال دیدگاه