معرفی کتاب/
منبعی برای تشخیص احادیث معتبر از سایر احادیث
کی از مشکلاتی که طلاب و دانشجویان و اهل منبر با آن مواجه می شوند اینست که چگونه احادیثی که دارای سند معتبر هستند از سایر احادیث تشخیص دهیم؟[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا به نقل از ماسال نیوز، اسلام ملکی معاف از کارشناسان ارشد علوم حدیث و دانشجوی دکتری این رشته در دانشگاه تهران در یادداشت جدید خود کتابی را معرفی کرده است که احادیث معتبر ائمه معصومین (س) در آن گردآوری شده است:
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, ماسال نیوز,یکی از مشکلاتی که طلاب و دانشجویان و اهل منبر با آن مواجه می شوند اینست که چگونه احادیثی که دارای سند معتبر هستند از سایر احادیث تشخیص دهیم؟ البته برخی هر حدیثی را در هر منبعی ببینند خیال می کنند دقیقا عین سخن معصوم ع است و حتی یک واو هم در آن جا به جا نشده است!! اینها گمان دارند که روایات بحارالانوار نیز مثل آیات شریف قرآن است!! در حالی که قطعا روایات و احادیث که نسل به نسل منتقل می شده است گاهی دچار تحریف و دستکاری شده و برخی از راویان دقت کافی در نقل احادیث نداشتند. بنابراین باید معیارهایی برای تشخیص حدیث معتبر و نامعتبر وجود داشته باشد.
,حقیقت اینست که برای سنجش میزان اعتبار یک حدیث راههای مختلفی وجود دارد که یکی از آنها بررسی سازگاری آن با ظاهر قرآن کریم است که اگر روایتی با ظاهر قرآن مخالفتی نداشته باشد یکی از معیارهای اعتبار را خواهد داشت. معیار دیگر اینست که حدیث در منابع قدیمی و شناخته شده حدیث شیعه مثل کافی کلینی و نهج البلاغه سید رضی و آثار شیخ صدوق و شیخ طوسی و شیخ مفید و دیگر بزرگان که در 5 قرن نخست می زیستند وجود داشته باشد. اما اگر حدیثی هر دوی ویژگیهای فوق را داشته باشد باز هم نمی توانیم با قاطعیت بگوییم که عین سخن معصوم ع است. بنابراین معیارهای دیگری نیز باید مورد توجه قرار گیرد که در اینجا فقط به یک معیار دیگر اشاره می کنم:
,سند حدیث:
,سند یک روایت یعنی نام زنجیره افرادی که حدیث را از معصوم ع شنیده اند و به شاگردان خود منتقل کرده اند و آنان نیز به نوبه خود به شاگردان خود رسانده اند تا سرانجام در حدود سال 300 هجری به دست شخصیتی مثل کلینی(ره) رسیده و ایشان آن حدیث را در کتاب کافی ثبت کرده اند. بنابراین واسطه هایی که بین مثلا کلینی (متوفای 329هـ) تا امام معصوم(ع) وجود دارند افراد غیرمعصومی هستند که باید هویتشان شناسایی شود.
,اگر همه این واسطه ها افراد موثق ، معتبر و شیعه اثناعشری باشند گفته می شود: سند این حدیث صحیح است.
,اما اگر همه ثقه باشند ولی برخی از آنها دارای مذهب دیگری باشند گفته می شود: سند این حدیث موثق است.
,و اگر برخی از این افراد شیعه اثناعشری و افراد خوب و مثبتی باشند ولی معلوم نباشد که وثاقت و تسلط کافی برای نقل حدیث دارند یا نه گفته می شود: سند این حدیث حسن (نیکو) است.
,اما اگر برخی از این واسطه ها ناشناس باشند یا متهم به دروغگویی باشند گفته می شود: سند این روایت ضعیف است.
,بنابراین یکی از معیارهای سنجش احادیث اینست که وضعیت سند آن یعنی وضعیت وثاقت راویان آن بررسی شود. البته اگر سند یک حدیث ضعیف باشد این لزوما دلیل بر دروغ بودن آن حدیث نیست زیرا گاهی افراد ناشناس یا حتی افراد دروغگو روایت درستی را نقل می کنند. در واقع اینطور ینست که افراد دروغگو همیشه دروغ بگویند ولی در هر حال نباید صد در صد به سخنان این افراد اعتماد کنیم. اگر سند یک روایت ضعیف باشد باید با معیارهای دیگری به بررسی محتوای آن بپردازیم و مطئن شویم راوی در آن تحریف نکرده است.
,معرفی یک منبع برای تشخیص سندهای معتبر :
,آنچه تا اینجا گفتم مقدمه ای بود که یک کتاب را معرفی کنم. علامه سید محمود جوده از علمای شیعه غزه ، کتابی تألیف کرده در 61 جلد که در آن فقط آن دسته از احادیث شیعه را که دارای سند معتبر هستند یعنی سندشان ضعیف نیست گردآوری کرده است. ایشان در این دایرة المعارف 61 جلدی احادیث اهل بیت(ع) را دسته بندی کرده و از احادیثی که سندشان ضعیف است پرهیز کرده است. اگر کسی این کتاب را بخواند می تواند تا حد نسبتا بالایی اطمینان داشته باشد که با احادیث تصفیه شده و معتبر رو به روست. البته مجددا تاکید می کنم که معتبر بودن یک حدیث صرفا متکی به سند آن نیست ولی سند نیز یکی از معیارهای نسبتا راهگشا به شمار می رود.
,باور کنید می توانید این کتاب را بخوانید :
,شاید برخی از دوستان فاضل بگویند: "ما وقت نمی کنیم 61 جلد حدیث را بخوانیم". در پاسخ به این دوستان عرض می کنم: بیش از نیمی از این کتاب پاورقیهای آنست زیرا نویسنده سند یکایک احادیث را در پاورقی بررسی می کند تا اثبات کند سندها معتبر است. بنابراین متن اصلی کتاب چندان حجیم نیست و بخش اصلی حجم آن مربوط به پاورقیهاست. اگر فقط متن کتابها را حساب کنیم شاید 20 جلد بشود. جالبتر از همه اینکه تمام احادیث را حرکت گذاری کرده و درباره هر حدیث می گوید که سندش صحیح است یا حسن.
,در هر حال می توانیم یک برنامه منظم برای خودمان داشته باشیم که هر روز مثلا ده صفحه از احادیث این کتاب را بخوانیم و نکاتی از آنها یادداشت کنیم. بعد از یکسال خواهیم دید که ذهن ، عقاید و دیدگاههای ما طبق مکتب اهل بیت ع شکل گرفته است. مطالعه قرآن و سپس احادیث معتبر و دوری کردن از احادیث ضعیف و جعلی موجب می شود پایه های فکری انسان به نحو درستی شکل بگیرد. اما کسانی که ذهن خود را با احادیث جعلی و ضعیف پر می کنند نادانسته دچار خرافات ، توهمات و انحرافات می شوند.
,بنابراین پیشنهاد ما به طلاب فاضل و عزیز و دانشجویان رشته الهیات اینست که به جای مطالعه کامل کتابهایی مثل بحار الانوار و مستدرک الوسائل و نهج الفصاحه و غیره که در آنها احادیث ضعیف و صحیح به صورت مخلوط ارائه شده به این کتاب علامه سید محمود جوده رجوع کنند. مثلا بنده خودم اخیرا می خواستم بدانم درباره تفسیر فلان سوره چند حدیث در کتابهای شیعه داریم که دارای سند صحیح هستند؟ بنابراین به جلدهای 56 تا 59 کتاب ایشان رجوع کردم تا احادیث مربوطه را بیابم و گرفتار احادیث ضعیف نشوم.
,نکته پایانی اینست که کتابهای دیگری نیز وجود دارند که فقط احادیث صحیح السند را جمع کرده اند مثل برخی زا آثار استاد محمدباقر بهبودی و نیز منتقی الجمان و غیره. ولی کتاب علامه جوده یک گزینه ارزان و مناسب برای کسانی است که عربی بلد هستند و دوست دارند با بحثهای علم رجال نیز آشنا شوند.
,لینک دانلود مجانی این دایرة المعارف 61 جلدی احادیث اهل بیت ع با فرمت پی دی اف (موسوعة الجودی الثانی)
, لینک دانلود مجانی این دایرة المعارف 61 جلدی احادیث اهل بیت ع با فرمت پی دی اف (موسوعة الجودی الثانی),انتهای پیام/پ
]
ارسال دیدگاه