گزارش دانا از آمادگی ایران برای ترانزیت غلات قزاقستان؛
ایران آماده راه اندازی کریدور ریلی خزر-ترکیه-اروپا
در حالی که قزاقستان غلات خود را از مسیر گرانتر «ترانسخزر» به ارمنستان میفرستد، ایران با کاهش تعرفههای ریلی، توافق اولیه با راهآهن قزاقستان و هماهنگی بنادر شمالی، در آستانه تبدیل شدن به شاهراه اصلی ترانزیت شرق به غرب قرار گرفته است. مدیرعامل راهآهن از اجرای تعرفه مشترک چهارجانبه از اواسط آذر خبر داد.
به گزارش خبرنگار اقتصادی شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ جبارعلی ذاکری، مدیرعامل شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران، در گفتوگویی، پرده از برنامههای بزرگ ایران برای جذب ترانزیت غلات قزاقستان برداشت. او با اشاره به اینکه در حال حاضر بخش قابلتوجهی از غلات قزاقستان از مسیر دریایی «ترانسخزر» به ارمنستان میرسد، تأکید کرد که این مسیر از نظر اقتصادی برای قزاقها بهصرفه نیست و ایران با زیرساخت ریلی قویتر و تعرفههای رقابتی، گزینهای ایدهآل برای جایگزینی است. ذاکری از توافق اولیه با مدیرعامل راهآهن قزاقستان برای هدایت بارهای شرقی-غربی این کشور از خاک ایران خبر داد و گفت: «ما در حال برداشتن گامهای بلند برای فعالسازی این کریدور هستیم.»
تعرفه مشترک چهارجانبه؛ کلید رقابت با ترانسخزر
یکی از مهمترین اقدامات ایران، بازنگری اساسی در تعرفههای ترانزیتی بوده است. ذاکری اعلام کرد که پیشنهادات طرف قزاقستانی پذیرفته شده و از اول دسامبر (معادل اواسط آذرماه ۱۴۰۴)، تعرفه مشترک ترانزیتی بین ایران، روسیه، قزاقستان و ترکمنستان بهطور رسمی اجرایی میشود. این تعرفه یکسان، هزینه حمل ریلی از مبدأ قزاقستان تا بنادر شمالی ایران و سپس ترکیه و اروپا را به شکل چشمگیری کاهش میدهد. او تأکید کرد که این اقدام، ایران را در مقایسه با مسیر دریایی ترانسخزر که هماکنون غلات را به ارمنستان میرساند، به گزینهای اقتصادیتر و سریعتر تبدیل میکند.
دو مسیر موازی: ریلی از اینچهبرون یا دریایی از خزر
ذاکری دو سناریوی عملیاتی برای ترانزیت غلات قزاقستان طراحی کرده است:
- مسیر زمینی از مرز اینچهبرون: در صورت همراهی ترکمنستان و تأمین ناوگان ریلی کافی، غلات از طریق خط آهن مستقیماً وارد ایران شده و به سمت ترکیه و اروپا هدایت میشود.
- مسیر دریایی-ریلی ترکیبی از دریای خزر: اگر ترکمنستان به دلیل محدودیت ناوگان نتواند همکاری کند، غلات با کشتی از بنادر قزاقستان به بنادر شمالی ایران (انزلی یا کاسپین) منتقل شده و از آنجا با قطار به مقصد نهایی میرسد.
مدیرعامل راهآهن تأکید کرد که زیرساختهای لازم برای هر دو مسیر آماده است و انتخاب نهایی به تصمیم ترکمنستان بستگی دارد.
جلسه هماهنگی بنادر، گمرک و کشتیرانی؛ همه در یک صف
برای عملیاتی کردن مسیر دریایی-ریلی، جلسهای کلیدی با حضور منطقه آزاد انزلی و کاسپین، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران، گمرک جمهوری اسلامی و راهآهن ناحیه شمال ۲ برگزار شد. در این نشست، ظرفیت کشتیهای موجود برای جابهجایی حجم بالای غلات بررسی و برنامهریزی شد تا محمولهها از بنادر شمالی ایران مستقیماً به ترکیه و سپس کشورهای اروپایی ترانزیت شوند. ذاکری این هماهنگی بیندستگاهی را «نقطه قوت ایران در رقابت ترانزیتی» توصیف کرد.
چرا قزاقستان ترانسخزر را انتخاب کرده بود؟
ذاکری دلیل اصلی انتخاب مسیر ترانسخزر توسط قزاقستان را عدم هماهنگی تعرفهای و رقابتپذیری پایین ایران در گذشته دانست. او گفت: «قزاقها به دلیل صرفه اقتصادی، مسیر دریایی را انتخاب کرده بودند، اما حالا با تعرفه مشترک و زیرساخت ریلی ایران، دیگر دلیلی برای دور زدن ما وجود ندارد.» به گفته او، ترانزیت ریلی ایران نهتنها ارزانتر، بلکه سریعتر و قابلاعتمادتر از مسیر دریایی است.
ایران در آستانه تصاحب کریدور شرق به غرب
توافق اولیه با راهآهن قزاقستان، کاهش تعرفهها، هماهنگی بنادر و گمرک، و آمادگی دو مسیر زمینی و دریایی، ایران را در موقعیتی طلایی قرار داده است. ذاکری با اطمینان اعلام کرد: «اگر ترکمنستان همراهی کند، ترانزیت از اینچهبرون آغاز میشود؛ در غیر این صورت، دریای خزر و بنادر شمالی ما آماده پذیرش حجم عظیم غلات قزاقستان هستند.»
به گزارش راه دانا؛ این تحول، نهتنها درآمد ترانزیتی ایران را افزایش میدهد، بلکه جایگاه کشور را بهعنوان هاب اصلی ترانزیت منطقهای تثبیت میکند. با اجرایی شدن تعرفه مشترک از اواسط آذر، انتظار میرود اولین محمولههای غلات قزاقستان بهزودی وارد ریلهای ایران شوند و مسیر ارمنستان به تاریخ پیوسته و جای خود را به کریدور ایران-ترکیه-اروپا بدهد.
ارسال دیدگاه