حاج عباس حیدرزاده:

• جمعه ۱۵ اسفند ۱۳۹۳ ۰۰:۰۰
• کد خبر : 256595

• اخبار
• فرهنگی
• دین و اندیشه

پیرغلام اهل بیت (ع)‌ گفت: یک علم دیگر هم که مداح نیاز دارد، این است که علم تحریفات را بداند. یعنی بداند تحریف چیست، خرافه چیست، بدعت چیست و بتواند سره را از ناسره تشخیص دهد.

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا، عباس حیدرزاده یکی از پیرغلامان امام حسین(ع) در عرصه مداحی، معتقد است نکته‌ای که باید خیلی به آن توجه داشت این است که ائمه سیاسی بودند. اگر امام حسین علیه السلام سیاسی نبود جنگ نمی کرد و با یزید نمی‌جنگید، اگر حضرت زینب علیها السلام سیاسی نبود که می‌نشست توی خانه گریه می‌کرد، نمی آمد خطبه بخواند. اگر حضرت زهرا علیها السلام سیاسی نبود توی خانه می نشست گریه می کرد، نمی رفت داخل مسجد خطبه بخواند. ائمه ما سیاسی بودند ما هم باید از جهت سیاسی و فرهنگی فرزند زمان خودمان باشیم و این علم را داشته باشیم و آگاهی‌های سیاسی و فرهنگی را داشته باشیم. متن گفت‌وگوی صمیمانه خبرنگار بسیج مداحان با استاد حاج عباس حیدرزاده در زیر بخوانید:

*به طور کلی یک مداح باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

مداح به عنوان یک الگو و به عنوان کسی که بین مردم مقدس است باید ویژگی‌های خاص خودش را دارا باشد، یعنی با دیدن مداح، مردم به یاد اهل بیت علیهم‌السلام بیفتند. تا این حد مداح باید هم از جهت اخلاقی، هم از جهت علمی مهذّب باشد. این خیلی مورد تأکید است که از جهت اخلاقی باید مداح چگونه باشد، چون متصل به اهل بیت علیهم‌السلام است، باید از لحاظ اخلاقی طوری باشد که مردم برای تقرب به اهل بیت علیهم السلام او را به عنوان یک الگو قرار دهند.

* استاد با توجه فرمایش شما در خصوص اهمیت مسائل اخلاقی، چند ویژگی‌ اخلاقی یک مداح را عنوان کنید.

در کل مقید به انجام واجبات و ترک محرمات باشد، به قولش عمل کند، این خیلی مهم است، خیلی دنبال مادیات نباشد. اهل دروغ نباشد مثلاً خدای نکرده الفاظ بد به کار نبرد. اینها در حیطه ترک محرمات قرار می گیرد. انجام واجبات هم شاخصه اش تقید به نماز اول وقت و جماعت است که در مردم تأثیر دارد. یکی هم بحث برخورد با مردم ، خوش اخلاق و خوشرو باشد، قولش لیّن باشد، کلامش نرم باشد.

*بفرمایید یک مداح به چه دانش و معلوماتی برای موفقیت در کارش نیاز دارد؟

مداح برای این که بتواند رسالتش را درست انجام بدهد به علوم زیادی نیازمند است، و باید آنچه را می خواند بفهمد، تا بتواند به مردم هم تفهیم کند، چون انسان اگر خودش چیزی را نفهمد نمی‌تواند یاد مردم بدهد. مقام معظم رهبری می‌فرماید: شما مداحان مثل معلم هستید، کار معلم را می‌کنید. با این مقدمه مداح به چه چیزهایی از نظر علمی نیاز دارد؟ خوب این بسیار روشن است که اولین چیزی که نیاز دارد باید با ادبیات عرب آشنایی داشته باشد، به دلیل اینکه می خواهد عبارت های عربی را در خواندش به کار ببرد، این ها را صحیح بخواند، عبارات عربی را مورد استفاده قرار دهد، بداند که از نظر صرف و نحوی اینها را چگونه ادا کند. بعد در بحث دعا خواندنش، یک مداح وقتی می‌خواهد دعاخوان باشد باید برود مهارت‌های دعاخوانی را یاد بگیرد، دعا را بفهمد تا بتواند حق دعا را ادا کند، این هم یکی از مهمات است که باید به آن توجه شود. در بحث تاریخ اسلام، باید تاریخ اسلام را بداند، سیره اهل بیت علیهم‌السلام را بداند، اینها همه به دردش می‌خورد. در بحث روایات باید تاریخچه مداحی را بداند، روش و سیره علمای سلف را بداند. اینها را باید بداند تا خوب وارد این عرصه شود. علوم مختلف را باید بداند، اینها نمونه‌هایی است که ضروریات است اما برخی علوم دیگر هم مهم است که لازمه این رشته است، اما اینها را لازم است که یک مداح فرا بگیرد.

* استاد بسیاری از بزرگان تأکید دارند که مداح باید بینش و بصیرت داشته باشد، این بینش و بصیرت باید در چه زمینه‌هایی باشد؟

بله، بینش و بصیرت هم یکی از ضروریات است که مداح باید داشته باشد، مداح باید فرزند زمان باشد. همین‌طور که در احادیث و روایات هم داریم، اگر انسان فرزند زمان نباشد، نمی‌تواند متناسب با زمان برنامه‌اش را اجرا کند، نمی‌تواند هم از جهت سیاسی و هم از جهت فرهنگی تأثیرگذار باشد، این نکته‌ای که باید خیلی به آن توجه داشت. اصلاً ائمه سیاسی بودند اگر امام حسین علیه السلام سیاسی نبود جنگ نمی‌کرد با یزید نمی‌جنگید، اگر حضرت زینب علیها‌السلام سیاسی نبود که می‌نشست کنار چادر یا توی خانه و گریه می‌کرد، نمی‌آمد خطبه بخواند. اگرحضرت زهرا علیها السلام سیاسی نبود توی خانه می‌نشست گریه می‌کرد، نمی‌رفت داخل مسجد خطبه بخواند. ائمه ما سیاسی بودند ما هم باید از جهت سیاسی و فرهنگی فرزند زمان خودمان باشیم و این علم را داشته باشیم، آگاهی های سیاسی و فرهنگی را داشته باشیم.

* استاد پیروی از ولایت فقیه هم جزء همین بصیرت سیاسی قرار می‌گیرد؟

بله. یک حدیثی داریم از امام صادق علیه‌السلام که بُنیَ‌الاسلام عَلی خَمس، اسلام بر پنج چیز بنا شده است، نماز، روزه، خمس، حج و ولایت، بعد از آن حضرت سؤال شد، کدامش مهمتر است، می‌فرماید: ولایت از همه مهمتر است. ولایت خیلی مهم است. انسان از کسی حرف شنوی داشته باشد، پیرو باشد. ما شیعیه‌ایم، شیعه باید گوش به حرف ولی زمانش بدهد، ولی فقیه‌اش بدهد، باید پیرو او باشد که خطا نرود. این مفهوم کلی اش این است که باید پیروی کند، باید خط مشی داشته باشد.

* استاد از نظر ویژگی‌های شخصیتی، یک مداح باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟

اینها را در همان بحث اخلاق گفتیم که یک مداح شاکله شخصیتی‌اش باید الگو گرفته از اهل بیت علیهم السلام باشد یعنی وقتی سیره اهل بیت علیهم السلام را می‌بیند، روش اهل بیت علیهم السلام را مطالعه می‌کند و به آن عمل کند، باید ائمه علیهم السلام را الگو قرار دهد و رفتار آنها را در خودش نهادینه کند، که ائمه علیهم السلام برخوردشان با مردم چطور بود؟ ائمه علیهم السلام اگر مردم به آنها ناسزا می‌گفتند، چه طور جواب آنها را می‌دادند؟ امام حسین علیه السلام وقتی یک کنیزی شاخه گلی به او داد، حضرت به آن کنیز فرمود: من تو را آزاد کردم، یکی از اصحاب حضرت پرسید، آقا این یک شاخه گل به شما داد، شما آزادش کردید، حضرت فرمود: این سیره ما اهل بیت است اگر کسی چیزی به ما هدیه داد ما بهتر از آن را به او هدیه می‌دهیم. ببینید این در سیره و روش اهل بیت علیهم السلام است. مداح هم باید از نظر شخصیتی این خصوصیات را داشته باشد، تا مردم دل بدهند، به هنرش دل بدهند، به حرفش گوش بدهند، با حرف‌هایش با صحبت‌هایش، حال معنوی پیدا کنند، وصل به اهل بیت علیهم السلام شوند، قبولش داشته باشند. این خیلی مهم است که مردم مداحی را قبول داشته باشند، نه این که خدای ناکرده حرکاتی را از او ببینند که دل زده شوند، بگویند، ما پای منبر کی داریم می رویم. این ها نکات خیلی مهمی است.

* یک مداح چه ویژگی‌ها و توانایی‌های ذاتی باید داشته باشد؟

این دیگر می‌شود قدرت جسمی مداح، این‌ها می‌آید در بحث بهداشت مداح. بهداشت مداح یعنی اینکه مداح باید بهداشت را رعایت کند، یعنی اهل ورزش باشد که این ریه و حنجره و تارهای صوتی هم قوی باشد، هم به روز باشد، هم از کار نیفتد، هم جسمش قوی باشد هم دچار بیماری نشود، چون این هم یک رشته و ریشه ای در اخلاص دارد، کسی که اهل ورزش باشد، یک مداح اگر به بهداشت خودش رسیدگی کند، اگر با این نیت باشد که خدایا من می‌روم ورزش به خاطر اینکه تنم سالم باشد تا بهتر بتوانم به دستگاه اهل بیت علیهم السلام خدمت کنم، خود این ورزش هم می‌شود عبادت، رعایت بهداشت هم می‌شود عبادت. این لازم و ضروری است که مداح از نظر بهداشت و سلامت به خودش رسیدگی کند تا بهتر بتواند به دستگاه اهل بیت علیهم السلام خدمت کند.

*نظر شما در این باره که می‌گویند یک مداح اگر صدایش خوب نباشد نباید مداحی کند، چیست؟

اصلاً یک پارامتر مداح صدای خوب است، اگر صدای خوب نداشته باشد کسی پای منبرش نمی‌نشیند. باید صدایش خوب باشد تا مردم با آن صدایش جذب شوند. پیامبر صلی الله و علیه و آله می فرماید: قرآن را با صدای زیبا بخوانید تا در دل‌ها بنشید. یعنی وقتی فرد صدای خوبی داشته باشد می تواند یک شعر را خوب بخواند تا در دل مخاطب جا بگیرد. اگر صدایش سوز خوبی داشته باشد می تواند آن روضه را در دل مخاطب جا دهد و از مخاطب اشک بگیرد، و اگر صوت خوبی نداشته باشد نمی تواند رسالتش را انجام دهد.

*به نظر شما یک مداح به چه مهارت‌هایی نیاز دارد؟

ما در مداحی دو بخش داریم یکی علم است و یکی هم مهارت‌ها است، یعنی فنون مداحی را بداند. بداند کجا باید از گریز استفاده کند، کجا باید از تشبیه استفاده کند، روضه را از کجا استخراج کند، چطور روضه‌ها را با هم تلفیق کند، چطور اینها را بیان کند. ادبیاتی را که در خواندن به کار می برد خیلی مهم است. چه ادبیاتی به کار می برد این خیلی مهم است یعنی در نظر مخاطب این ادبیات اهمیت دارد. این مهارت ها همراه با علم، یک مداح توانا را به عرصه ی ظهور می رساند که مردم از او استفاده کنند. پس دو چیز برای مداح خیلی مهم است، بلکه سه چیز، یکی علم، دیگری مهارت و سومی معرفت که معرفت اعم از اخلاق و معنویات و معارف است. اگر معارف کنار فن و علم و مهارت نباشد آن علم و مهارت زمین می‌خورد چون اخلاق و معارف کنارش نیست. امام (رضوان الله تعالی علیه) می‌فرماید: اگر یک دانشجویی فاسد باشد، فقط یک دانشجو فاسد است اما اگر یک استاد فاسد باشد یک جمع دانشجو را فاسد می کند. وقتی آقا فرمودند: مداح به عنوان یک معلم است، اگر معلم خدای ناکرده فاسد باشد یک جمعی را به فساد می کشاند، اما اگر تقیّد داشته باشد، می‌گوید این شعر وهن اهل بیت علیهم السلام است، وهن اهل بیت گناه است، من این شعر را نمی‌خوانم، یا فلان مجلس، لهو و لعب است اگر من بروم آنجا بخوانم دچار گناه می‌شوم، نمی‌روم. پس این معرفت و اخلاق و تقیّد به دین و ایمان داشتن، بحثی است که مداح را از گناه باز می‌دارد. حالا یکی هم به آن اضافه کنید، اعتقادات مداح. این اعتقادات هم خیلی مهم است. باید ایمان به امامت داشته باشد. در ادامه امامت ایمان به ولایت و ولایت فقیه می‌رسد. ایمان به نبوت داشته باشد، اعتقاد به نبوت داشته باشد، اعتقاد به توحید داشته باشد، اینها را بشناسد، قصه وحی را بشناسد، بتواند دفاع کند. یک علم دیگر هم که مداح نیاز دارد علم تحریفات را بداند، بداند تحریف چیست، خرافه چیست، بدعت چیست، اینها را بشناسد که بتواند سره را از ناسره تشخیص دهد. بگوید نکند این حدیث تحریف شده باشد که من دارم می‌خوانم، نکند این کاری که من دارم در عزاداری می‌کنم، مثلاً صورتم را به خاک می‌مالم یا قلاده به گردن می‌اندازم، این بدعت باشد، اینها را بشناسد. خرافه را بشناسد، کارهای خرافه‌گری را در عزاداری بشناسد، اجازه ندهد رواج پیدا کند اینها نکات خیلی مهم است.

* به نظر شما آیا آشنایی یک مداح با دستگاه موسیقی ضروری است؟

نظر من این است که دانستن آن خوب است و فراگیری آن یک مهارت است. خیلی خوب است کسی مهارتی را بلد باشد، بتواند روی دستگاه موسیقی بخواند ولی برای مداحی سنتی، برای روضه خواندن، دستگاه کاربرد ندارد چون قطعاً اگر بخواهید روضه بخوانید از دستگاه خارج می‌شوید، چون باید آن سوز و حال درونی را ابراز کرد و این دیگر در قالب دستگاه نمی‌گنجد. اگر مداحی توانست سوز درونش را پیاده کند آن موفق است. این ضرب‌المثل است که می‌گوید سخن چون از دل برآید لاجرم بر دل نشیند این در قالب دستگاه و آهنگ نمی‌گنجد ولی شعر را می‌شود، مدح را می‌شود روی موسیقی خواند؛ مولودی را می‌شود روی موسیقی خواند، ولی در روضه و مرثیه کاربردی ندارد.             

انتهای پیام/خ

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #