این حضورها در مقاطع مختلف، جلوه های متفاوتی داشته است؛ از حضور برادران در دفتر رئیس جمهور ـ که از نقاط استراتژیک یک دولت است ـ تا در دست گرفتن معاونت وزرا و مرکز رسیدگی به تخلفات نهاد ریاست جمهوری و نقش ویژه در مذاکرات هسته ای!

بررسی جامع در عین حال کوتاه حضور برادران رؤسای جمهور کشورمان در تعاملات دولتی، در مقطع کنونی که حواشی پیرامون حسین فریدون برادر رئیس جمهور بالا گرفته است، خالی از لطف نیست.

محمد هاشمی؛ اولین شکست تابوی حضور برادران در نهاد ریاست جمهوری

بسیاری از سیاسیون اما معتقدند گرایش به برادران در دولت های پس از انقلاب از زمان دولت سازندگی یعنی دوران ریاست جمهوری آقای هاشمی رفسنجانی کلید خورده است. یعنی همان زمانی که محمد هاشمی ریاست صدا و سیما را داشت و برادرش آقای اکبر هاشمی رفسنجانی به ریاست جمهوری رسید. محمد هاشمی که از سال 63 تا 73 به مدت ده سال ریاست سازمان صدا وسیمای جمهوری اسلامی را برعهده داشت، در دولت ششم معاون اجرایی رئیس دفتر برادرش شد.
در بهمن‌ماه ۱۳۷۴ بود که همفکران آقای هاشمی رفسنجانی رئیس‌جمهور وقت، با انتشار نامه‌ای از سوی ۱۶ نفر از وزرا، معاونان رئیس‌جمهور، رئیس بانک مرکزی و شهردار تهران در تاریخ ۳۰/۱۱/۱۳۷۴ که به مجلس شورای اسلامی نوشته‌شده بود، از جناح راست انشعاب کردند تا جناح راست مدرن را تشکیل دهند.

بدین ترتیب، حزب کارگزاران سازندگی ایران تأسیس شد. اعضای هیئت مؤسس آن در ابتدای تأسیس عبارت بودند از: محمد هاشمی رفسنجانی (رئیس هیئت مؤسس)، محمدعلی نجفی، غلامحسین کرباسچی (دبیر کل)، سید محسن نوربخش، سید عطاالله مهاجرانی، فائزه هاشمی رفسنجانی، حسین مرعشی، رضا امراللهی، سید مصطفی هاشمی‌طبا و علی هاشمی.

حزب کارگزارن که محمد هاشمی از افراد مهم آن به شمار می رفت، نقش مهمی در تاریخ سیاسی ایران ایفا کرده و در انتخابات سال 92 ریاست جمهوری نیز با حمایت از حسن روحانی نشان داد هنوز هم می‌خواهد در گود باقی بماند. حزبی که می‌تواند مصداق بارزی برای قدرت برادران رئیس‌جمهورها و تاثیرگذاری آنها باشد. البته محمد هاشمی از حزب کارگزاران استعفا داده است اما نمی‌توان از تاثیرگذاری او در این حزب چشم‌پوشی کرد.

محمد هاشمی دلیل استعفای تاریخی خود از کارگزاران را اینطور اعلام کرد: حاضر نیستم عضو حزبی باشم که به سرنوشت حزب مشارکت دچار شود.

"معاون وزیر کشاورزی"، "سرپرست وزارت امور خارجه"، "قائم مقام وزیر امور خارجه"، "معاون اجرایی رئیس‌جمهوری"، "عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام" از دیگر مسئولیت های وی بوده است.

برادران "محمد خاتمی" نیز، از چرخه قدرت باز نماندند

محمد خاتمی، رئیس دولت هفتم و هشتم اما دو برادر سیاسی دارد که هر دو به نوعی در کنار وی حضور داشتند. علی و محمدرضا خاتمی، هر دو در برهه‌های مختلف زمانی یاری‌رسان برادر بوده اند هر چند که نام محمدرضا خاتمی به دلیل حضور وی در حزب مشارکت و مجلس ششم پررنگتر و شناخته‌شده‌تر از نام علی است، اما در نهایت این علی خاتمی بود که به عنوان رئیس دفتر محمد خاتمی مشغول به کار بود.
سیدعلی خاتمی از سال 1380 تا 1384 رئیس دفتر رئیس‌جمهور وقت بود و اکنون هم در بنیاد باران رئیس دفتر برادرش است.

محمدرضا خاتمی، برادر دیگر رئیس دولت اصلاحات، هر چند هرگز پستی از محمد خاتمی نگرفت اما به عنوان نایب رئیس مجلس ششم، سخنگوی مجلس ششم و پیش از همه اینها معاونت وزارت بهداشت و دبیر کل جبهه مشارکت به عنوان حزب اثرگذار در جبهه اصلاحات، همواره به عنوان حامی در کنار محمد خاتمی قرار داشت.

البته شایع بود که او به دلیل برادر رئیس‌جمهور بودن به سمت دبیر کلی حزب مشارکت رسیده است.

داوود احمدی‌نژاد؛ متفاوت ترین برادر یک رئیس جمهور

در دولت محمود احمدی‌نژاد اما همه چیز در خصوص برادرگرایی تغییر کرد تا وی در این خصوص نیز ساختارشکن باشد. رابطه بیرونی محمود احمدی نژاد و برادرش داوود هرگز مانند سایر برادران رئیس‌جمهورها نبود تا جایی که در برخی موارد داوود احمدی‌نژاد به منتقد درجه یک برادرش تبدیل می شد.

در محیط های امنیتی، داوود احمدی نژاد فرد شناخته شده ای بود و بیشتر از اینکه در خانواده احمدی نژاد، "محمود" شناخته شده باشد، "داوود" شناخته شده بود.
البته در ابتدای کار، ریاست بازرسی نهاد ریاست جمهوری در دولت نهم به عهده داوود احمدی نژاد بود اما یک سال قبل از پایان دولت نهم و در مرداد ماه سال 1387 از سمت خود کناره‌گیری کرد. علت کناره گیری وی اختلاف نظرش با برادر بر سر انتصاب علی کردان عنوان شد اما بعدها مشخص شد که این فقط بخشی از ماجرا بوده و تاثیرپذیری محمود احمدی نژاد از اسفندیار رحیم مشایی یکی از مهمترین دلایل اختلاف این دو برادر بوده است.

بعدها در دولت دهم، داوود احمدی‌نژاد بارها از رئیس دولت دهم و حلقه یارانش انتقاد کرد تا از او به عنوان برادری منتقد یاد شود و البته بین رسانه‌ها محبوب. اختلافات بین دو برادر کماکان ادامه دارد.

حسین فریدون؛ پرحاشیه ولی کم بازده

حسین فریدون نیز به مانند دیگر برادارن روسای جمهور، توانست قدرت خوبی را در قوه مجریه برای خود دست و پا کند. از حضور بسیار پررنگ در کنار دکتر حسن روحانی گرفته تا نقش آفرینی پنهان ولی موثر در فعالیت های اقتصادی و مذاکرات هسته ای. اکنون او به گونه ای پیش می رود که کم کم به یک "ابر برادر" در میان دیگر اخوان رؤسای جمهور بدل شود.

حاشیه‌های حسین فریدون، برادر رییس جمهور، از همان ابتدای دولت شروع شد. وی در هیئت دولت و شورای عالی انقلاب فرهنگی بدون داشتن هیچ سمت رسمی حاضر می‌شد و در مدیریت و برنامه‌ریزی جزیی‌ترین برنامه‌های رییس جمهور حضوری جدی داشت.
 
از شهریور ۹۲ و با انتصاب وی به عنوان «دستیار ویژه رییس جمهور در امور اجرایی» حضورش در هیئت دولت رسمیت پیدا کرد، اما وی همچنان بدون عضویت در شورای عالی انقلاب فرهنگی در این شورا حضور می‌یافت و این حضورهای گاه‌وبی‌گاهش بارها با اعتراض منتقدان دولت روبرو شده بود.

اما حاشیه‌های فریدون در چند ماه اخیر رنگ و بوی اقتصادی به خود گرفته است. علیرضا زاکانی در بهمن‌ماه ۱۳۹۴ با افشای باندهای فساد در دولت یازدهم و با بیان اینکه امروز در پسابرجام موج کشورفروشی به راه افتاده و در حوزه‌های متنوع، منابع و سرمایه‌های ملی در حال غارت است، تصریح کرد: من تعجب می‌کنم که چرا آقای روحانی که تاکید بر مبارزه با فساد دارد از برادر خود غفلت دارد؛ یک عده بیایند و بگویند که برادر رئیس جمهور در این کشور چه کار می‌کند. اهتمام رئیس‌جمهور در مقابله با فساد را اجر می‌نهیم و قدر می‌دانیم و آقای رئیس‌جمهور باید در این زمینه از اطرافیان و برادرش شروع کند، اسناد ناجوری در سوءاستفاده از کشور را در دست افرادی می‌بینیم که همه‌کاره دولت هستند، هر چند دولت می‌تواند این موارد را تکذیب کند، ولی ما یکی یکی آنها را افشا می‌کنیم.

حسین فریدون به همراه علی صدقی مدیرعامل اسبق بانک ملی و مانی مهاجان از اعضای مرکز تحقیقات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام و علی اسدیان، رییس هیئت مدیره گروه تجاری آوا و شرکت آواپارس دوران، دربهمن ۱۳۹۰ اقدام به راه اندازی و تأسیس شرکت خرید وفروش نقدی ارز و مسکوکات و طلا ونقره درمحل صرافی کرده است.

اما درحالی که حسین فریدون به همراه علی صدقی، علی اسدیان، رییس هیئت مدیره گروه تجاری آوا و مانی مهاجان اقدام به تأسیس صرافی تضامنی صدقی و شرکا کرده است که اکنون نامی از این شرکت تضامنی در بین صرافی‌های مجاز بانک مرکزی دیده نمی‌شود.

 
فریدون چند هفته ای بود که به دلیل بالاگرفتن حواشی و همچنین گزارشی که از دفتر یک مقام عالی رتبه نظام به دفتر حسن روحانی رسیده بود، از انظار دور شده بود که پس از انتشار شایعه بازداشتش مجددا در سفر رئیس جمهور به استان آذربایجان غربی در کنار برادرش دیده شد.

محمد هاشمی، برادر اکبر هاشمی رفسنجانی

 

او بنا به حکمی هم که در پایان دولت ششم از مرحوم حسن حبیبی معاون اول رئیس جمهور گرفت به عنوان نماینده ویژه رئیس جمهور در اداره امور مربوط به بازسازی مناطق جنگ زده هم منصوب شد. محمد هاشمی بعدها در حلقه اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام در کنار میز ریاست برادرش در این مجمع می‌نشست و رئیس دفتر وی بود و کم و بیش این همکاری همچنان ادامه دارد. البته او از اعضای موسس حزب کارگزاران سازندگی نیز بود و رئیس هیئت مؤسس حزب نیز به شمار می‌آمد. استارت حزب کارگزاران با قلب تپنده ای به نام محمد هاشمی زده شد.

علی خاتمی در کنار دکتر الهام در جلسه تودیع و معارفه رئیس دفتر رئیس جمهور - سال۸۴



محمدرضا خاتمی، برادر فعال تر محمد خاتمی

داوود احمدی نژاد مدتی رئیس رسیدیگی به تخلفات ریاست جمهوری بود

حسین فریدون، پرحاشیه ترین برادر یک رئیس جمهور در ایران

ثبت صرافی با مشارکت حسین فریدون