در دورافتاده ترین روستای بخش مرکزی؛

سنت قدیمی «اربه دوشاب گیری» در لاهیجان + عکس

• شنبه ۲۰ آبان ۱۳۹۶ ۱۵:۳۷
• کد خبر : 1233665

• اخبار
• سایر رسانه ها

سنت قدیمی و دیرینه اربه دوشاب گیری طبق رسم هرساله و با شروع فصل سرما در روستای سراش بخش مرکزی لاهیجان برپاشد.

[

به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از «لاهیجان»، هر ساله در بخش های مختلف گیلان برنامه ها و آیین های سنتی مختلفی برگزار می گردد که نشان از فرهنگی غنی مردم این خطه سرسبز دارد.یکی از این سنت های قدیمی مراسم اربه دوشاب گیری است که در روستای سراش از توابع بخش مرکزی شهرستان لاهیجان طبق سنت دیرین برگزار می شود.

, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, «لاهیجان», ,

اربه نام خرمالوی وحشی و خودرو است که به گوجه فرنگی شباهت زیادی دارد، اصلیت این میوه جنگلی است و در جنگل های روستاهای جنوبی شهرستان لاهیجان همانند سراش، فیدره، گمل و رحیم آباد می روید.

,

میوه اربه یا خرمندی در جنگل های گیلان و مازندران به صورت وحشی و خودرو می روید. خرمالو که در تهران به فراوانی رشد میکند در حقیقت نوع پیوند یافته ی این درخت می باشد. میوه درخت « اربه » را درفصل پاییز از درخت می چینند بعد از جدا کردن دمبرک میوه ها را در ظرفی چوبی به شکل «ناو» می ریزند و آن ظرف را به این مناسبت «اربه ناو یا اربه ناف» گویند.

,

حدود یک متر از کل ناو را با تخته ای جدا می کنند و سوراخی در آن تعبیه میکنند و مقداری «کولوش-ساقه ی برنج» را در جلوی سوراخ قرار می دهند که نقش آبکش را داشت، میوه ارباه یا اربه در مناطق جنگلی کرانه دریای خزر می روید و به دو رنگ نارنجی و قرمز بوده و طعم شیرین و گس دارد.

,

این میوه در فرهنگ قدیم روستا جز غذاهای روزمره مردم بوده که به مرور زمان و با وارد شدن دیگر آداب و رسوم به فراموشی سپرده شد. در دیگر لهجه های شهرهای شمال در تالش به اسم آمبر، در رامسر خرما، در مازندارن خرمندی و در گرگان انده، اندی یا اندو خرما گفته می شود.

,

در قدیم از آن شیره و دوشاب می گرفتند و روش کار بدین صورت بود که در ابتدا این میوه جنگلی برداشت شده و سپس بر روی تنه درختی به شکل استوانه و قایق مانند روی آن با پا و یا چکمه لگدکوب می شد. پس از خارج شدن شیره آن را به حال خود رها می نمودند و بعد از گذشت یک روز کل شیره در اثر شیب گذاشتن تنه درخت در قسمت انتهایی استوانه جمع می شد. سپس دوشاب تهیه شده را به همراه برنج کته و یا نان می خوردند. «اربه» یا “خرمندی ” را در قسمت بزرگتر ناو می ریختند و آن را با چوبی سرپهن به شکل «کوبه» له می کردند و بعد کمی خاکستر هیزم یا پوست برنج (=فلfal) روی آن میریختند و بعد لگد میزدند.

,

لگد زدن به تناوب انجام می گرفت پس از لگد زدن و چنگ زدن ناو را کمی به طرف خالی ظرف بلند می کردند تا «شیره» به دست آمده از آن سوراخ به ظرفی دیگر مثلا «تشت» منتقل گردد، زمانیکه شیره ها کاملا چکیده شدند آن را در دیگی می ریزند و روی اجاق می گذارند تا بجوشد و کف سفید روی شیره را دور می ریزند و گرما میدهند تا آبش بخار شود.

,

گونه دیوسپیروس لوتوس (خرمالو) نامهای محلی گوناگون دارد و به آن خرمندی ، امبرو ، اربا ، اربه و خرمندیل می‌گویند. از چوب سخت و سنگین این درخت در ساختن ماسوره‌های نساجی استفاده می‌شود. گونه دیگر آن دیوسپیروس تومانتوزا است که درختانی با قد متوسط هستند و در بلوچستان به نام محلی تامیرو نامیده می‌شوند. خرمالوی معمولی دیوسپیروس کاکی غالبا کاشته می‌شود و واریته‌ای از آن را که فاقد دانه است از طریق پیوند با پایه دیوسپیروس لوتوس تکثیر می‌کنند.

,

گونه دیوسپیروس ویرژینیانا ، که میوه‌ای نسبتا بزرگتر از خرمالوی معمولی دارد، در ۴۰ سال پیش به نام خرمالوی ژاپنی وارد ایران شده و در بیشتر نواحی مازندران کاشته می‌شود. نام علمی آن Diospyros lotus است و در اصطلاح تالشی به درخت خرمالوی وحشی آمبودو و به میوه آن آمبو می گویند. در طب سنتی به بیماران بیماری «فاویسم» و زردی (یرقان) اربه دوشاب می خوراندند که خاصیت درمانی داشت، از آنجا که دوشاب دارای طبع گرم است بیشتر در فصل زمستان مصرف می شود. در زمستان «اربه دوشاب»را با برف بهم می آمیزند و می خورند که به آن «ورف دوشاب» می گویند. همچنین برنج برشته شده را با دوشاب مخلوط و به عنوان تنقلات استفاده می کنند . امروزه هنوز هم در گوشه و کنار گیلان این خوراکی محلی تولید می شود.

,

به دلیل استقبال خوب مردم از جشنواره اربا دوشاب و دوشاب،متاسفانه برخی اقراد سودجو از شیره انگور به جای اربا دوشاب به بازار عرضه می کنند که موجبات نگرانی تولید کنندگان محلی را فراهم کرده است.

,

انتهای پیام/

]

• برچسب ها
• #
• #
• #
• #
• #