چرا مسئولان، از برندسازی برای استان سمنان ناتوان‌اند؟
از «دارالمرحمه» تا «سمنان 2020»؛ همه شعارهایی که فراموش می‌شوند!/ اقدام عجیب شورای چهارم در تعیین روز شهادت امامزاده یحیی(ع)!
پرسش کانونی این جستار این است که چرا مسئولان استان سمنان از برندسازی برای شهر و استان ناتوان‌اند.[
به گزارش شبکه اطلاع رسانی راه دانا؛ به نقل از مرآت، «ریچارد فلوریدا» یکی از نظریه‌پردازان بنام جهان در مسائل شهری است. او حدود 18 سال قبل با نگارش یک کتاب، عبارت «طبقه خلاق» را به ادبیات مسائل شهری اضافه کرد. او برساختن شهر خلاق را مستلزم تشکیل طبقه خلاق می‌داند و از نقش غیرقابل انکار نخبگان خلاق در توسعه شهری سخن می‌گوید. طبقه خلاق، همچنین نقش مهمی در برندسازی شهری ایفا می‌کند که موضوع سخن ما در این مجال است.
, شبکه اطلاع رسانی راه دانا, مرآت,برندسازی شهری در استان سمنان بر مبنای مدل‌های بومی همواره یک مسأله حاشیه‌ای تلقی شده و چند مورد تلاش غیرکارشناسیِ صورت‌گرفته در این راستا نیز بی‌نتیجه و ابتر باقی مانده است. به لحاظ علمی برای برندسازی شهری مدل‌های گوناگونی وجود دارد؛ در یک برش جزئی‌تر مثلا برای برندسازی مکان نیز مدل‌های مختلفی تعریف شده است نظیر جدول میدلتون که از حدود 9 سال قبل در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجزای موردنیاز به منظور برندسازی ایده‌آل برای یک مکان را مشخص می‌کند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که برندسازی مکان در سال‌های اخیر به فرایندی نخبه‌گرا میل کرده است و این نکته مهمی است؛ اما فارغ از برندسازی مکان، به طور کلی در فرایند برندسازی شهری، تعیین هویت بارز شهر(استان) بر مبنای تکنیک‌ها، مدل‌ها و تحلیل‌های علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. چرا این کار مهم است؟ پاسخ روشن است؛ چون این اقدام زمینه بهره‌گیری مطلوب از دارایی‌های شهری به منظور جذب سرمایه را فراهم می‌کند.
در کشور خودمان ایران، پژوهش‌های علمی موثری انجام شده که نشان می‌دهد برندسازی شهری، رابطه مستقیمی با توسعه کارآفرینی دارد. از طرفی، برندسازی شهری، یکی از پیش‌زمینه‌های مهم توسعه گردشگری است که خود می‌تواند به توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهرها کمک کند؛ بگذریم که در ذیل این موضوع مهم، مسأله مهم بازاریابی شهری نیز قابل طرح است؛ با این توضیح که برندسازی شهری، شیوه مطلوب بازاریابی شهری را به ما نشان می‌دهد. یکی از گام‌های نخست در این راستا، تعیین چشم‌اندازها و اهداف است.
چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟
پس از این مقدمه مطولِ احتمالا ملال‌آور، به اصل مطلب می‌رسیم! پرسش کانونی این جستار این است که چرا مسئولان استان سمنان از برندسازی برای شهر و استان ناتوان‌اند و چرا تلاش‌های غیرعلمی صورت‌گرفته در این راستا، تا کنون به نتیجه‌ای پایدار نرسیده است؟ بگذارید در ابتدا به فهرستی از این تلاش‌ها اشاره کنیم.
سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور
شاید نخستین تلاش‌های ارگانیک در این راستا مربوط به ابتدای سال 93 باشد؛ وقتی شورای شهر و شهرداری سمنان به تکاپو افتادند تا سمنان را به عنوان «قطب چهارم فرهنگی و مذهبی کشور» معرفی کنند؛ عنوانی که به دلایل مختلف چندان پایدار نماند!
بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان
حسن سعدالدین فرماندار پیشین سمنان نیز در همین سال با اشاره به وجود 17 امامزاده در منطقه محلات سمنان، از تعبیر «بقیع عجم» برای این محدوده استفاده کرد؛ تعبیری که به گفته وی نخستین‌بار، علامه حائری سمنانی آن را بکار برده است. سعدالدین، سال 94 را سال معرفی امامزاده یحیی(ع) به مردم کشور توصیف کرده بود اما نه تعبیر «بقیع عجم» چنان‌که باید فراگیر شد و نه گام چندان بلندی در معرفی امامزاده یحیی(ع) برداشته شد.
وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود
کمی پیش از آن، محمد وکیلی، استاندار اسبق سمنان در مواضع مختلفی تأکید کرده بود که به واسطه وجود حرم مطهر امامزاده یحیی(ع)، سمنان باید به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود. او گفته بود این اقدام برکات معنوی بسیاری برای استان خواهد داشت؛ اما این عبارت هم در کشور و استان فراگیر نشد و چندی بعد به بایگانی عبارات اطلاق‌شده به سمنان پیوست!
همه استان سمنان دارالمرحمه است؟
بعدها با روی کار آمدن چاوشی، استاندار سابق سمنان، عبارت «دارالمرحمه» به فهرست برندهای سمنان اضافه شد. تابستان سال 1397، اوج زمانیِ مطرح شدن این عبارت بود. استاندار سمنان می‌گفت دارالمرحمه عبارتی است که در گذشته به سمنان اطلاق می‌شده، به سبب آن که مردم این دیار پذیرای زائران امام هشتم بوده‌اند. او در آبان‌ماه سال گذشته «دارالمرحمه» را یک برند مهم برای سمنان توصیف کرده و گفته بود، مدارا و مدنیت و اخلاق در دل این برند جای گرفته است.
انتخاب این عنوان از همان ابتدا انتقاداتی را برانگیخت؛ چراکه برخی معتقد بودند این عنوان، تمام استان سمنان را دربرنمی‌گیرد! چاوشی البته در پاسخ به انتقادات تصریح کرد که «همه استان سمنان دارالمرحمه است» اما در نهایت این عنوان هم فراگیر نشد و با رفتن چاوشی، به دست فراموشی سپرده شد.
شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!
یکی از اقدامات عجیب شورای شهر پیشین هم تعیین یک روز به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) بود. این انتخاب مبنایی تاریخی نداشت و از طرفی پاسخی نیز وجود نداشت که چرا آن روز خاص و نه روز دیگری، به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) انتخاب شده است. در سال نخست این انتخاب، مراسمی هم در حرم مطهر امامزاده یحیی(ع) برگزار شد اما آن مراسم، اولین و آخرین مراسم با این عنوان بود و طبعا ظرف زمانی بزرگداشت امامزاده یحیی(ع) از دسترس خارج شد!
سمنان؛ شهر اخلاق
چهار پنج سال قبل، روی عبارت «سمنان، شهر اخلاق» نیز مانور داده می‌شد؛ این عبارتی بود که شهرداری سمنان در پی ترویج آن بود. برنامه‌هایی نیز با همین عنوان به سفارش شهرداری در صداوسیمای سمنان ساخته شد. این روزها اما کم‌تر کسی از این عبارت یاد می‌کند. حتی گهگاه این عبارت به عنوان ابزاری برای طعن و نقد نسبت به برخی از اقدامات مسئولان به کار گرفته می‌شود!
سمنان؛ شهری در باغ
شاید یکی از اصولی‌ترین عناوینی که تا کنون برای مرکز استان مطرح شده، «سمنان، شهری در باغ» باشد. این عنوان به «باغ‌شهر» بودن سمنان در گذشته‌ای نه چندان دور اشاره دارد و البته در ذیل آن نظام سنتی و منحصربفرد تقسیم آب در سمنان که یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین نظام‌های تقسیم آب در ایران است، مورد بحث قرار می‌گیرد. شبکه مستند سیما نیز پیشتری مستندی با همین عنوان را پیش روی مخاطبان خود گذاشت.
محمودرضا دارایی، مدیر گردشگری شهرداری سمنان از جمله افرادی است که در پرورش این عنوان نقشی موثر داشته و امسال نیز کوشید تا با برگزاری جشنواره سمنان شهری در باغ با محوریت انجیر، بارِ دیگر این عنوان را در اذهان احیاء کند. در این عنوان، همسویی نیازهای مردم استان با ظرفیت‌های طبیعی نیز لحاظ شده است. با این همه، این عنوان نیز در حد استحقاقش، مطرح و ماندگار نشده است.
«سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود
«سمنان 2020» هم عنوانی بود که در زمان محمد جهانشاهی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان مطرح شد تا چشم‌اندازی برای گردشگری استان سمنان باشد. این عنوان و شعارهای مرتبط با آن در سال گذشته بارها توسط مسئولان مطرح شدند. حتی برخی از مراکز دانشگاهی نیز نشست‌هایی برای بررسی وضعیت گردشگری استان در «افق» 2020 برگزار کردند؛ یکسال پیش از فرارسیدن افق!
دوم اسفندماه سال 1397 بود که خبرگزاری دولتی ایرنا در مطلبی اعلام کرد که سرنوشت شعار سمنان 2020 مقصدی تازه برای گردشگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این خبرگزاری، فقدان برنامه جامع عملیاتی را یکی از دلایل این امر عنوان کرده بود. اکنون هم برخی اظهارنظرها نشان می‌دهد که این شعارها اساسا از فهرست اولویت‌های میراث فرهنگی استان حذف شده است!
شهر دوستدار کودک!
«شهر دوستدار کودک» نیز از جمله عناوینی است که شهرداری، بر شهر سمنان اطلاق کرده است. بر این شعار پیش‌تر در زمستان سال گذشته پافشاری شده بود. شهردار سمنان در دی‌ماه سال گذشته در نشست با شماری از بانوان سمنان گفته بود:«شهر سمنان نیازمند برندسازی است که در این برندسازی، شهر دوستدار کودک، مهم است.» بعدها برخی از جشنواره‌های شهرداری تحت عنوان کلی «شهر دوستدار کودک» برگزار شد.
شهردار سمنان در خبری که خبرگزاری مهر، در تیرماه سال جاری منتشر کرده می‌گوید:«در راستای تحقق شعار «سمنان شهر دوستدار کودک» فعالیت‌ها و کارگاه‌های آموزشی بایست شایسته‌ی کودکان این شهر برنامه‌ریزی و اجرا شود.» جالب است بدانید که مشاور سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در امور شهر دوستدار کودک گفته بود احتمال این که سمنان به شبکه شهرهای دوستدار کودک بپیوندد بالاست؛ بر این اساس می‌توانید حدس بزنید که با وضعیت نابسامان سمنان، دیگر شهرها در این زمینه در چه وضعیتی به سر می‌برند!
به هر حال، «شهر دوستدار کودک» الزامات پرشماری دارد که برخی از آن‌ها ساختاری-کالبدی است و در واقع برای تحقق این شعار یک انقلاب شهری مورد انتظار است! از طرفی، شهر دوستدار کودک محقق نخواهد شد مگر آن که کودکان بر ساختار تصمیم‌سازی در مدیریت شهری تأثیر بگذارند؛ چیزی که از مدیریت شهری نه‌چندان کارآمد فعلی(که در به سرانجام رساندن پروژه‌های معمولی هم با چالش روبروست) دور از انتظار است. از این‌ها مهم‌تر، برندسازی باید بر مبنای آن‌چه که هست اتفاق بیفتد، نه آن‌چه که احتمالا خواهد شد؛ بنابراین به شعار «دوستدار کودک» نمی‌توان به عنوان یک برند شهری تکیه کرد.
ضمن آن که باید درنظر داشت که شعار شهر دوستدار کودک صرفا با برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها محقق نخواهد شد. از خاطر نمی‌بریم که یکی از اعضای شورای چهارم، به صراحت عنوان کرده بود که سمنان، شهر دوستدار کودک نیست! نمی‌شود به فاصله دو سه سال صرفا در «سخن» به این هدف دست یافت.
انتهای پیام/
برندسازی شهری در استان سمنان بر مبنای مدل‌های بومی همواره یک مسأله حاشیه‌ای تلقی شده و چند مورد تلاش غیرکارشناسیِ صورت‌گرفته در این راستا نیز بی‌نتیجه و ابتر باقی مانده است. به لحاظ علمی برای برندسازی شهری مدل‌های گوناگونی وجود دارد؛ در یک برش جزئی‌تر مثلا برای برندسازی مکان نیز مدل‌های مختلفی تعریف شده است نظیر جدول میدلتون که از حدود 9 سال قبل در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجزای موردنیاز به منظور برندسازی ایده‌آل برای یک مکان را مشخص می‌کند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که برندسازی مکان در سال‌های اخیر به فرایندی نخبه‌گرا میل کرده است و این نکته مهمی است؛ اما فارغ از برندسازی مکان، به طور کلی در فرایند برندسازی شهری، تعیین هویت بارز شهر(استان) بر مبنای تکنیک‌ها، مدل‌ها و تحلیل‌های علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. چرا این کار مهم است؟ پاسخ روشن است؛ چون این اقدام زمینه بهره‌گیری مطلوب از دارایی‌های شهری به منظور جذب سرمایه را فراهم می‌کند.
در کشور خودمان ایران، پژوهش‌های علمی موثری انجام شده که نشان می‌دهد برندسازی شهری، رابطه مستقیمی با توسعه کارآفرینی دارد. از طرفی، برندسازی شهری، یکی از پیش‌زمینه‌های مهم توسعه گردشگری است که خود می‌تواند به توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهرها کمک کند؛ بگذریم که در ذیل این موضوع مهم، مسأله مهم بازاریابی شهری نیز قابل طرح است؛ با این توضیح که برندسازی شهری، شیوه مطلوب بازاریابی شهری را به ما نشان می‌دهد. یکی از گام‌های نخست در این راستا، تعیین چشم‌اندازها و اهداف است.
چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟
پس از این مقدمه مطولِ احتمالا ملال‌آور، به اصل مطلب می‌رسیم! پرسش کانونی این جستار این است که چرا مسئولان استان سمنان از برندسازی برای شهر و استان ناتوان‌اند و چرا تلاش‌های غیرعلمی صورت‌گرفته در این راستا، تا کنون به نتیجه‌ای پایدار نرسیده است؟ بگذارید در ابتدا به فهرستی از این تلاش‌ها اشاره کنیم.
سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور
شاید نخستین تلاش‌های ارگانیک در این راستا مربوط به ابتدای سال 93 باشد؛ وقتی شورای شهر و شهرداری سمنان به تکاپو افتادند تا سمنان را به عنوان «قطب چهارم فرهنگی و مذهبی کشور» معرفی کنند؛ عنوانی که به دلایل مختلف چندان پایدار نماند!
بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان
حسن سعدالدین فرماندار پیشین سمنان نیز در همین سال با اشاره به وجود 17 امامزاده در منطقه محلات سمنان، از تعبیر «بقیع عجم» برای این محدوده استفاده کرد؛ تعبیری که به گفته وی نخستین‌بار، علامه حائری سمنانی آن را بکار برده است. سعدالدین، سال 94 را سال معرفی امامزاده یحیی(ع) به مردم کشور توصیف کرده بود اما نه تعبیر «بقیع عجم» چنان‌که باید فراگیر شد و نه گام چندان بلندی در معرفی امامزاده یحیی(ع) برداشته شد.
وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود
کمی پیش از آن، محمد وکیلی، استاندار اسبق سمنان در مواضع مختلفی تأکید کرده بود که به واسطه وجود حرم مطهر امامزاده یحیی(ع)، سمنان باید به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود. او گفته بود این اقدام برکات معنوی بسیاری برای استان خواهد داشت؛ اما این عبارت هم در کشور و استان فراگیر نشد و چندی بعد به بایگانی عبارات اطلاق‌شده به سمنان پیوست!
همه استان سمنان دارالمرحمه است؟
بعدها با روی کار آمدن چاوشی، استاندار سابق سمنان، عبارت «دارالمرحمه» به فهرست برندهای سمنان اضافه شد. تابستان سال 1397، اوج زمانیِ مطرح شدن این عبارت بود. استاندار سمنان می‌گفت دارالمرحمه عبارتی است که در گذشته به سمنان اطلاق می‌شده، به سبب آن که مردم این دیار پذیرای زائران امام هشتم بوده‌اند. او در آبان‌ماه سال گذشته «دارالمرحمه» را یک برند مهم برای سمنان توصیف کرده و گفته بود، مدارا و مدنیت و اخلاق در دل این برند جای گرفته است.
انتخاب این عنوان از همان ابتدا انتقاداتی را برانگیخت؛ چراکه برخی معتقد بودند این عنوان، تمام استان سمنان را دربرنمی‌گیرد! چاوشی البته در پاسخ به انتقادات تصریح کرد که «همه استان سمنان دارالمرحمه است» اما در نهایت این عنوان هم فراگیر نشد و با رفتن چاوشی، به دست فراموشی سپرده شد.
شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!
یکی از اقدامات عجیب شورای شهر پیشین هم تعیین یک روز به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) بود. این انتخاب مبنایی تاریخی نداشت و از طرفی پاسخی نیز وجود نداشت که چرا آن روز خاص و نه روز دیگری، به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) انتخاب شده است. در سال نخست این انتخاب، مراسمی هم در حرم مطهر امامزاده یحیی(ع) برگزار شد اما آن مراسم، اولین و آخرین مراسم با این عنوان بود و طبعا ظرف زمانی بزرگداشت امامزاده یحیی(ع) از دسترس خارج شد!
سمنان؛ شهر اخلاق
چهار پنج سال قبل، روی عبارت «سمنان، شهر اخلاق» نیز مانور داده می‌شد؛ این عبارتی بود که شهرداری سمنان در پی ترویج آن بود. برنامه‌هایی نیز با همین عنوان به سفارش شهرداری در صداوسیمای سمنان ساخته شد. این روزها اما کم‌تر کسی از این عبارت یاد می‌کند. حتی گهگاه این عبارت به عنوان ابزاری برای طعن و نقد نسبت به برخی از اقدامات مسئولان به کار گرفته می‌شود!
سمنان؛ شهری در باغ
شاید یکی از اصولی‌ترین عناوینی که تا کنون برای مرکز استان مطرح شده، «سمنان، شهری در باغ» باشد. این عنوان به «باغ‌شهر» بودن سمنان در گذشته‌ای نه چندان دور اشاره دارد و البته در ذیل آن نظام سنتی و منحصربفرد تقسیم آب در سمنان که یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین نظام‌های تقسیم آب در ایران است، مورد بحث قرار می‌گیرد. شبکه مستند سیما نیز پیشتری مستندی با همین عنوان را پیش روی مخاطبان خود گذاشت.
محمودرضا دارایی، مدیر گردشگری شهرداری سمنان از جمله افرادی است که در پرورش این عنوان نقشی موثر داشته و امسال نیز کوشید تا با برگزاری جشنواره سمنان شهری در باغ با محوریت انجیر، بارِ دیگر این عنوان را در اذهان احیاء کند. در این عنوان، همسویی نیازهای مردم استان با ظرفیت‌های طبیعی نیز لحاظ شده است. با این همه، این عنوان نیز در حد استحقاقش، مطرح و ماندگار نشده است.
«سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود
«سمنان 2020» هم عنوانی بود که در زمان محمد جهانشاهی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان مطرح شد تا چشم‌اندازی برای گردشگری استان سمنان باشد. این عنوان و شعارهای مرتبط با آن در سال گذشته بارها توسط مسئولان مطرح شدند. حتی برخی از مراکز دانشگاهی نیز نشست‌هایی برای بررسی وضعیت گردشگری استان در «افق» 2020 برگزار کردند؛ یکسال پیش از فرارسیدن افق!
دوم اسفندماه سال 1397 بود که خبرگزاری دولتی ایرنا در مطلبی اعلام کرد که سرنوشت شعار سمنان 2020 مقصدی تازه برای گردشگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این خبرگزاری، فقدان برنامه جامع عملیاتی را یکی از دلایل این امر عنوان کرده بود. اکنون هم برخی اظهارنظرها نشان می‌دهد که این شعارها اساسا از فهرست اولویت‌های میراث فرهنگی استان حذف شده است!
شهر دوستدار کودک!
«شهر دوستدار کودک» نیز از جمله عناوینی است که شهرداری، بر شهر سمنان اطلاق کرده است. بر این شعار پیش‌تر در زمستان سال گذشته پافشاری شده بود. شهردار سمنان در دی‌ماه سال گذشته در نشست با شماری از بانوان سمنان گفته بود:«شهر سمنان نیازمند برندسازی است که در این برندسازی، شهر دوستدار کودک، مهم است.» بعدها برخی از جشنواره‌های شهرداری تحت عنوان کلی «شهر دوستدار کودک» برگزار شد.
شهردار سمنان در خبری که خبرگزاری مهر، در تیرماه سال جاری منتشر کرده می‌گوید:«در راستای تحقق شعار «سمنان شهر دوستدار کودک» فعالیت‌ها و کارگاه‌های آموزشی بایست شایسته‌ی کودکان این شهر برنامه‌ریزی و اجرا شود.» جالب است بدانید که مشاور سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در امور شهر دوستدار کودک گفته بود احتمال این که سمنان به شبکه شهرهای دوستدار کودک بپیوندد بالاست؛ بر این اساس می‌توانید حدس بزنید که با وضعیت نابسامان سمنان، دیگر شهرها در این زمینه در چه وضعیتی به سر می‌برند!
به هر حال، «شهر دوستدار کودک» الزامات پرشماری دارد که برخی از آن‌ها ساختاری-کالبدی است و در واقع برای تحقق این شعار یک انقلاب شهری مورد انتظار است! از طرفی، شهر دوستدار کودک محقق نخواهد شد مگر آن که کودکان بر ساختار تصمیم‌سازی در مدیریت شهری تأثیر بگذارند؛ چیزی که از مدیریت شهری نه‌چندان کارآمد فعلی(که در به سرانجام رساندن پروژه‌های معمولی هم با چالش روبروست) دور از انتظار است. از این‌ها مهم‌تر، برندسازی باید بر مبنای آن‌چه که هست اتفاق بیفتد، نه آن‌چه که احتمالا خواهد شد؛ بنابراین به شعار «دوستدار کودک» نمی‌توان به عنوان یک برند شهری تکیه کرد.
ضمن آن که باید درنظر داشت که شعار شهر دوستدار کودک صرفا با برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها محقق نخواهد شد. از خاطر نمی‌بریم که یکی از اعضای شورای چهارم، به صراحت عنوان کرده بود که سمنان، شهر دوستدار کودک نیست! نمی‌شود به فاصله دو سه سال صرفا در «سخن» به این هدف دست یافت.
انتهای پیام/
برندسازی شهری در استان سمنان بر مبنای مدل‌های بومی همواره یک مسأله حاشیه‌ای تلقی شده و چند مورد تلاش غیرکارشناسیِ صورت‌گرفته در این راستا نیز بی‌نتیجه و ابتر باقی مانده است. به لحاظ علمی برای برندسازی شهری مدل‌های گوناگونی وجود دارد؛ در یک برش جزئی‌تر مثلا برای برندسازی مکان نیز مدل‌های مختلفی تعریف شده است نظیر جدول میدلتون که از حدود 9 سال قبل در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجزای موردنیاز به منظور برندسازی ایده‌آل برای یک مکان را مشخص می‌کند.
پژوهشگران تأکید می‌کنند که برندسازی مکان در سال‌های اخیر به فرایندی نخبه‌گرا میل کرده است و این نکته مهمی است؛ اما فارغ از برندسازی مکان، به طور کلی در فرایند برندسازی شهری، تعیین هویت بارز شهر(استان) بر مبنای تکنیک‌ها، مدل‌ها و تحلیل‌های علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. چرا این کار مهم است؟ پاسخ روشن است؛ چون این اقدام زمینه بهره‌گیری مطلوب از دارایی‌های شهری به منظور جذب سرمایه را فراهم می‌کند.
در کشور خودمان ایران، پژوهش‌های علمی موثری انجام شده که نشان می‌دهد برندسازی شهری، رابطه مستقیمی با توسعه کارآفرینی دارد. از طرفی، برندسازی شهری، یکی از پیش‌زمینه‌های مهم توسعه گردشگری است که خود می‌تواند به توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهرها کمک کند؛ بگذریم که در ذیل این موضوع مهم، مسأله مهم بازاریابی شهری نیز قابل طرح است؛ با این توضیح که برندسازی شهری، شیوه مطلوب بازاریابی شهری را به ما نشان می‌دهد. یکی از گام‌های نخست در این راستا، تعیین چشم‌اندازها و اهداف است.
چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟
پس از این مقدمه مطولِ احتمالا ملال‌آور، به اصل مطلب می‌رسیم! پرسش کانونی این جستار این است که چرا مسئولان استان سمنان از برندسازی برای شهر و استان ناتوان‌اند و چرا تلاش‌های غیرعلمی صورت‌گرفته در این راستا، تا کنون به نتیجه‌ای پایدار نرسیده است؟ بگذارید در ابتدا به فهرستی از این تلاش‌ها اشاره کنیم.
سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور
شاید نخستین تلاش‌های ارگانیک در این راستا مربوط به ابتدای سال 93 باشد؛ وقتی شورای شهر و شهرداری سمنان به تکاپو افتادند تا سمنان را به عنوان «قطب چهارم فرهنگی و مذهبی کشور» معرفی کنند؛ عنوانی که به دلایل مختلف چندان پایدار نماند!
بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان
حسن سعدالدین فرماندار پیشین سمنان نیز در همین سال با اشاره به وجود 17 امامزاده در منطقه محلات سمنان، از تعبیر «بقیع عجم» برای این محدوده استفاده کرد؛ تعبیری که به گفته وی نخستین‌بار، علامه حائری سمنانی آن را بکار برده است. سعدالدین، سال 94 را سال معرفی امامزاده یحیی(ع) به مردم کشور توصیف کرده بود اما نه تعبیر «بقیع عجم» چنان‌که باید فراگیر شد و نه گام چندان بلندی در معرفی امامزاده یحیی(ع) برداشته شد.
وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود
کمی پیش از آن، محمد وکیلی، استاندار اسبق سمنان در مواضع مختلفی تأکید کرده بود که به واسطه وجود حرم مطهر امامزاده یحیی(ع)، سمنان باید به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود. او گفته بود این اقدام برکات معنوی بسیاری برای استان خواهد داشت؛ اما این عبارت هم در کشور و استان فراگیر نشد و چندی بعد به بایگانی عبارات اطلاق‌شده به سمنان پیوست!
همه استان سمنان دارالمرحمه است؟
بعدها با روی کار آمدن چاوشی، استاندار سابق سمنان، عبارت «دارالمرحمه» به فهرست برندهای سمنان اضافه شد. تابستان سال 1397، اوج زمانیِ مطرح شدن این عبارت بود. استاندار سمنان می‌گفت دارالمرحمه عبارتی است که در گذشته به سمنان اطلاق می‌شده، به سبب آن که مردم این دیار پذیرای زائران امام هشتم بوده‌اند. او در آبان‌ماه سال گذشته «دارالمرحمه» را یک برند مهم برای سمنان توصیف کرده و گفته بود، مدارا و مدنیت و اخلاق در دل این برند جای گرفته است.
انتخاب این عنوان از همان ابتدا انتقاداتی را برانگیخت؛ چراکه برخی معتقد بودند این عنوان، تمام استان سمنان را دربرنمی‌گیرد! چاوشی البته در پاسخ به انتقادات تصریح کرد که «همه استان سمنان دارالمرحمه است» اما در نهایت این عنوان هم فراگیر نشد و با رفتن چاوشی، به دست فراموشی سپرده شد.
شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!
یکی از اقدامات عجیب شورای شهر پیشین هم تعیین یک روز به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) بود. این انتخاب مبنایی تاریخی نداشت و از طرفی پاسخی نیز وجود نداشت که چرا آن روز خاص و نه روز دیگری، به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) انتخاب شده است. در سال نخست این انتخاب، مراسمی هم در حرم مطهر امامزاده یحیی(ع) برگزار شد اما آن مراسم، اولین و آخرین مراسم با این عنوان بود و طبعا ظرف زمانی بزرگداشت امامزاده یحیی(ع) از دسترس خارج شد!
سمنان؛ شهر اخلاق
چهار پنج سال قبل، روی عبارت «سمنان، شهر اخلاق» نیز مانور داده می‌شد؛ این عبارتی بود که شهرداری سمنان در پی ترویج آن بود. برنامه‌هایی نیز با همین عنوان به سفارش شهرداری در صداوسیمای سمنان ساخته شد. این روزها اما کم‌تر کسی از این عبارت یاد می‌کند. حتی گهگاه این عبارت به عنوان ابزاری برای طعن و نقد نسبت به برخی از اقدامات مسئولان به کار گرفته می‌شود!
سمنان؛ شهری در باغ
شاید یکی از اصولی‌ترین عناوینی که تا کنون برای مرکز استان مطرح شده، «سمنان، شهری در باغ» باشد. این عنوان به «باغ‌شهر» بودن سمنان در گذشته‌ای نه چندان دور اشاره دارد و البته در ذیل آن نظام سنتی و منحصربفرد تقسیم آب در سمنان که یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین نظام‌های تقسیم آب در ایران است، مورد بحث قرار می‌گیرد. شبکه مستند سیما نیز پیشتری مستندی با همین عنوان را پیش روی مخاطبان خود گذاشت.
محمودرضا دارایی، مدیر گردشگری شهرداری سمنان از جمله افرادی است که در پرورش این عنوان نقشی موثر داشته و امسال نیز کوشید تا با برگزاری جشنواره سمنان شهری در باغ با محوریت انجیر، بارِ دیگر این عنوان را در اذهان احیاء کند. در این عنوان، همسویی نیازهای مردم استان با ظرفیت‌های طبیعی نیز لحاظ شده است. با این همه، این عنوان نیز در حد استحقاقش، مطرح و ماندگار نشده است.
«سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود
«سمنان 2020» هم عنوانی بود که در زمان محمد جهانشاهی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان مطرح شد تا چشم‌اندازی برای گردشگری استان سمنان باشد. این عنوان و شعارهای مرتبط با آن در سال گذشته بارها توسط مسئولان مطرح شدند. حتی برخی از مراکز دانشگاهی نیز نشست‌هایی برای بررسی وضعیت گردشگری استان در «افق» 2020 برگزار کردند؛ یکسال پیش از فرارسیدن افق!
دوم اسفندماه سال 1397 بود که خبرگزاری دولتی ایرنا در مطلبی اعلام کرد که سرنوشت شعار سمنان 2020 مقصدی تازه برای گردشگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این خبرگزاری، فقدان برنامه جامع عملیاتی را یکی از دلایل این امر عنوان کرده بود. اکنون هم برخی اظهارنظرها نشان می‌دهد که این شعارها اساسا از فهرست اولویت‌های میراث فرهنگی استان حذف شده است!
شهر دوستدار کودک!
«شهر دوستدار کودک» نیز از جمله عناوینی است که شهرداری، بر شهر سمنان اطلاق کرده است. بر این شعار پیش‌تر در زمستان سال گذشته پافشاری شده بود. شهردار سمنان در دی‌ماه سال گذشته در نشست با شماری از بانوان سمنان گفته بود:«شهر سمنان نیازمند برندسازی است که در این برندسازی، شهر دوستدار کودک، مهم است.» بعدها برخی از جشنواره‌های شهرداری تحت عنوان کلی «شهر دوستدار کودک» برگزار شد.
شهردار سمنان در خبری که خبرگزاری مهر، در تیرماه سال جاری منتشر کرده می‌گوید:«در راستای تحقق شعار «سمنان شهر دوستدار کودک» فعالیت‌ها و کارگاه‌های آموزشی بایست شایسته‌ی کودکان این شهر برنامه‌ریزی و اجرا شود.» جالب است بدانید که مشاور سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در امور شهر دوستدار کودک گفته بود احتمال این که سمنان به شبکه شهرهای دوستدار کودک بپیوندد بالاست؛ بر این اساس می‌توانید حدس بزنید که با وضعیت نابسامان سمنان، دیگر شهرها در این زمینه در چه وضعیتی به سر می‌برند!
به هر حال، «شهر دوستدار کودک» الزامات پرشماری دارد که برخی از آن‌ها ساختاری-کالبدی است و در واقع برای تحقق این شعار یک انقلاب شهری مورد انتظار است! از طرفی، شهر دوستدار کودک محقق نخواهد شد مگر آن که کودکان بر ساختار تصمیم‌سازی در مدیریت شهری تأثیر بگذارند؛ چیزی که از مدیریت شهری نه‌چندان کارآمد فعلی(که در به سرانجام رساندن پروژه‌های معمولی هم با چالش روبروست) دور از انتظار است. از این‌ها مهم‌تر، برندسازی باید بر مبنای آن‌چه که هست اتفاق بیفتد، نه آن‌چه که احتمالا خواهد شد؛ بنابراین به شعار «دوستدار کودک» نمی‌توان به عنوان یک برند شهری تکیه کرد.
ضمن آن که باید درنظر داشت که شعار شهر دوستدار کودک صرفا با برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها محقق نخواهد شد. از خاطر نمی‌بریم که یکی از اعضای شورای چهارم، به صراحت عنوان کرده بود که سمنان، شهر دوستدار کودک نیست! نمی‌شود به فاصله دو سه سال صرفا در «سخن» به این هدف دست یافت.
انتهای پیام/
برندسازی شهری در استان سمنان بر مبنای مدل‌های بومی همواره یک مسأله حاشیه‌ای تلقی شده و چند مورد تلاش غیرکارشناسیِ صورت‌گرفته در این راستا نیز بی‌نتیجه و ابتر باقی مانده است. به لحاظ علمی برای برندسازی شهری مدل‌های گوناگونی وجود دارد؛ در یک برش جزئی‌تر مثلا برای برندسازی مکان نیز مدل‌های مختلفی تعریف شده است نظیر جدول میدلتون که از حدود 9 سال قبل در جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد و اجزای موردنیاز به منظور برندسازی ایده‌آل برای یک مکان را مشخص می‌کند.
,پژوهشگران تأکید می‌کنند که برندسازی مکان در سال‌های اخیر به فرایندی نخبه‌گرا میل کرده است و این نکته مهمی است؛ اما فارغ از برندسازی مکان، به طور کلی در فرایند برندسازی شهری، تعیین هویت بارز شهر(استان) بر مبنای تکنیک‌ها، مدل‌ها و تحلیل‌های علمی از اهمیت بسزایی برخوردار است. چرا این کار مهم است؟ پاسخ روشن است؛ چون این اقدام زمینه بهره‌گیری مطلوب از دارایی‌های شهری به منظور جذب سرمایه را فراهم می‌کند.
,در کشور خودمان ایران، پژوهش‌های علمی موثری انجام شده که نشان می‌دهد برندسازی شهری، رابطه مستقیمی با توسعه کارآفرینی دارد. از طرفی، برندسازی شهری، یکی از پیش‌زمینه‌های مهم توسعه گردشگری است که خود می‌تواند به توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی شهرها کمک کند؛ بگذریم که در ذیل این موضوع مهم، مسأله مهم بازاریابی شهری نیز قابل طرح است؛ با این توضیح که برندسازی شهری، شیوه مطلوب بازاریابی شهری را به ما نشان می‌دهد. یکی از گام‌های نخست در این راستا، تعیین چشم‌اندازها و اهداف است.
,چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟
, چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟, چرا مسئولان از برندسازی برای استان ناتوان‌اند؟,پس از این مقدمه مطولِ احتمالا ملال‌آور، به اصل مطلب می‌رسیم! پرسش کانونی این جستار این است که چرا مسئولان استان سمنان از برندسازی برای شهر و استان ناتوان‌اند و چرا تلاش‌های غیرعلمی صورت‌گرفته در این راستا، تا کنون به نتیجه‌ای پایدار نرسیده است؟ بگذارید در ابتدا به فهرستی از این تلاش‌ها اشاره کنیم.
,سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور
, سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور, سمنان؛ قطب چهارم فرهنگی کشور,شاید نخستین تلاش‌های ارگانیک در این راستا مربوط به ابتدای سال 93 باشد؛ وقتی شورای شهر و شهرداری سمنان به تکاپو افتادند تا سمنان را به عنوان «قطب چهارم فرهنگی و مذهبی کشور» معرفی کنند؛ عنوانی که به دلایل مختلف چندان پایدار نماند!
,بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان
, بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان, بقیع عجم و فرماندار پیشین سمنان,حسن سعدالدین فرماندار پیشین سمنان نیز در همین سال با اشاره به وجود 17 امامزاده در منطقه محلات سمنان، از تعبیر «بقیع عجم» برای این محدوده استفاده کرد؛ تعبیری که به گفته وی نخستین‌بار، علامه حائری سمنانی آن را بکار برده است. سعدالدین، سال 94 را سال معرفی امامزاده یحیی(ع) به مردم کشور توصیف کرده بود اما نه تعبیر «بقیع عجم» چنان‌که باید فراگیر شد و نه گام چندان بلندی در معرفی امامزاده یحیی(ع) برداشته شد.
,وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود
, وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود, وکیلی: سمنان به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود,کمی پیش از آن، محمد وکیلی، استاندار اسبق سمنان در مواضع مختلفی تأکید کرده بود که به واسطه وجود حرم مطهر امامزاده یحیی(ع)، سمنان باید به عنوان «حرم چهارم اهل‌بیت(ع)» معرفی شود. او گفته بود این اقدام برکات معنوی بسیاری برای استان خواهد داشت؛ اما این عبارت هم در کشور و استان فراگیر نشد و چندی بعد به بایگانی عبارات اطلاق‌شده به سمنان پیوست!
,همه استان سمنان دارالمرحمه است؟
, همه استان سمنان دارالمرحمه است؟, همه استان سمنان دارالمرحمه است؟,بعدها با روی کار آمدن چاوشی، استاندار سابق سمنان، عبارت «دارالمرحمه» به فهرست برندهای سمنان اضافه شد. تابستان سال 1397، اوج زمانیِ مطرح شدن این عبارت بود. استاندار سمنان می‌گفت دارالمرحمه عبارتی است که در گذشته به سمنان اطلاق می‌شده، به سبب آن که مردم این دیار پذیرای زائران امام هشتم بوده‌اند. او در آبان‌ماه سال گذشته «دارالمرحمه» را یک برند مهم برای سمنان توصیف کرده و گفته بود، مدارا و مدنیت و اخلاق در دل این برند جای گرفته است.
,انتخاب این عنوان از همان ابتدا انتقاداتی را برانگیخت؛ چراکه برخی معتقد بودند این عنوان، تمام استان سمنان را دربرنمی‌گیرد! چاوشی البته در پاسخ به انتقادات تصریح کرد که «همه استان سمنان دارالمرحمه است» اما در نهایت این عنوان هم فراگیر نشد و با رفتن چاوشی، به دست فراموشی سپرده شد.
,شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!
, شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!, شورای چهارم و روز شهادت امامزاده یحیی‌بن‌موسی(ع)!,یکی از اقدامات عجیب شورای شهر پیشین هم تعیین یک روز به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) بود. این انتخاب مبنایی تاریخی نداشت و از طرفی پاسخی نیز وجود نداشت که چرا آن روز خاص و نه روز دیگری، به عنوان روز شهادت امامزاده یحیی(ع) انتخاب شده است. در سال نخست این انتخاب، مراسمی هم در حرم مطهر امامزاده یحیی(ع) برگزار شد اما آن مراسم، اولین و آخرین مراسم با این عنوان بود و طبعا ظرف زمانی بزرگداشت امامزاده یحیی(ع) از دسترس خارج شد!
,سمنان؛ شهر اخلاق
, سمنان؛ شهر اخلاق, سمنان؛ شهر اخلاق,چهار پنج سال قبل، روی عبارت «سمنان، شهر اخلاق» نیز مانور داده می‌شد؛ این عبارتی بود که شهرداری سمنان در پی ترویج آن بود. برنامه‌هایی نیز با همین عنوان به سفارش شهرداری در صداوسیمای سمنان ساخته شد. این روزها اما کم‌تر کسی از این عبارت یاد می‌کند. حتی گهگاه این عبارت به عنوان ابزاری برای طعن و نقد نسبت به برخی از اقدامات مسئولان به کار گرفته می‌شود!
,سمنان؛ شهری در باغ
, سمنان؛ شهری در باغ, سمنان؛ شهری در باغ,شاید یکی از اصولی‌ترین عناوینی که تا کنون برای مرکز استان مطرح شده، «سمنان، شهری در باغ» باشد. این عنوان به «باغ‌شهر» بودن سمنان در گذشته‌ای نه چندان دور اشاره دارد و البته در ذیل آن نظام سنتی و منحصربفرد تقسیم آب در سمنان که یکی از قدیمی‌ترین و پیچیده‌ترین نظام‌های تقسیم آب در ایران است، مورد بحث قرار می‌گیرد. شبکه مستند سیما نیز پیشتری مستندی با همین عنوان را پیش روی مخاطبان خود گذاشت.
,محمودرضا دارایی، مدیر گردشگری شهرداری سمنان از جمله افرادی است که در پرورش این عنوان نقشی موثر داشته و امسال نیز کوشید تا با برگزاری جشنواره سمنان شهری در باغ با محوریت انجیر، بارِ دیگر این عنوان را در اذهان احیاء کند. در این عنوان، همسویی نیازهای مردم استان با ظرفیت‌های طبیعی نیز لحاظ شده است. با این همه، این عنوان نیز در حد استحقاقش، مطرح و ماندگار نشده است.
,«سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود
, «سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود, «سمنان 2020» شعاری که دیگر شنیده نمی‌شود,«سمنان 2020» هم عنوانی بود که در زمان محمد جهانشاهی، مدیرکل سابق میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سمنان مطرح شد تا چشم‌اندازی برای گردشگری استان سمنان باشد. این عنوان و شعارهای مرتبط با آن در سال گذشته بارها توسط مسئولان مطرح شدند. حتی برخی از مراکز دانشگاهی نیز نشست‌هایی برای بررسی وضعیت گردشگری استان در «افق» 2020 برگزار کردند؛ یکسال پیش از فرارسیدن افق!
,دوم اسفندماه سال 1397 بود که خبرگزاری دولتی ایرنا در مطلبی اعلام کرد که سرنوشت شعار سمنان 2020 مقصدی تازه برای گردشگری در هاله‌ای از ابهام قرار دارد. این خبرگزاری، فقدان برنامه جامع عملیاتی را یکی از دلایل این امر عنوان کرده بود. اکنون هم برخی اظهارنظرها نشان می‌دهد که این شعارها اساسا از فهرست اولویت‌های میراث فرهنگی استان حذف شده است!
,شهر دوستدار کودک!
, شهر دوستدار کودک!, شهر دوستدار کودک!,«شهر دوستدار کودک» نیز از جمله عناوینی است که شهرداری، بر شهر سمنان اطلاق کرده است. بر این شعار پیش‌تر در زمستان سال گذشته پافشاری شده بود. شهردار سمنان در دی‌ماه سال گذشته در نشست با شماری از بانوان سمنان گفته بود:«شهر سمنان نیازمند برندسازی است که در این برندسازی، شهر دوستدار کودک، مهم است.» بعدها برخی از جشنواره‌های شهرداری تحت عنوان کلی «شهر دوستدار کودک» برگزار شد.
,شهردار سمنان در خبری که خبرگزاری مهر، در تیرماه سال جاری منتشر کرده می‌گوید:«در راستای تحقق شعار «سمنان شهر دوستدار کودک» فعالیت‌ها و کارگاه‌های آموزشی بایست شایسته‌ی کودکان این شهر برنامه‌ریزی و اجرا شود.» جالب است بدانید که مشاور سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در امور شهر دوستدار کودک گفته بود احتمال این که سمنان به شبکه شهرهای دوستدار کودک بپیوندد بالاست؛ بر این اساس می‌توانید حدس بزنید که با وضعیت نابسامان سمنان، دیگر شهرها در این زمینه در چه وضعیتی به سر می‌برند!
,به هر حال، «شهر دوستدار کودک» الزامات پرشماری دارد که برخی از آن‌ها ساختاری-کالبدی است و در واقع برای تحقق این شعار یک انقلاب شهری مورد انتظار است! از طرفی، شهر دوستدار کودک محقق نخواهد شد مگر آن که کودکان بر ساختار تصمیم‌سازی در مدیریت شهری تأثیر بگذارند؛ چیزی که از مدیریت شهری نه‌چندان کارآمد فعلی(که در به سرانجام رساندن پروژه‌های معمولی هم با چالش روبروست) دور از انتظار است. از این‌ها مهم‌تر، برندسازی باید بر مبنای آن‌چه که هست اتفاق بیفتد، نه آن‌چه که احتمالا خواهد شد؛ بنابراین به شعار «دوستدار کودک» نمی‌توان به عنوان یک برند شهری تکیه کرد.
,ضمن آن که باید درنظر داشت که شعار شهر دوستدار کودک صرفا با برگزاری همایش‌ها و جشنواره‌ها محقق نخواهد شد. از خاطر نمی‌بریم که یکی از اعضای شورای چهارم، به صراحت عنوان کرده بود که سمنان، شهر دوستدار کودک نیست! نمی‌شود به فاصله دو سه سال صرفا در «سخن» به این هدف دست یافت.
,انتهای پیام/
,]
ارسال دیدگاه